(weer) Verliefd worden op de aarde

Een virtuele basisschoollerares leidt de bezoeker van de expo Op aarde bij Sonnenborgh langs al het mooie van de natuur. ‘De mensen moeten weer verliefd worden op de aarde.’

Docente Elin gaat op zoek naar een nieuw verhaal om haar leerlingen te helpen de klimaatcisis anders te benaderen. ‘Na het geven van een opdracht aan haar klas schrok ze van de dystopische kijk die de kinderen hadden op de wereld,’ vertelt hoofd marketing en communicatie Emma Vendel.

Elin neemt je (via oortelefoons die bezoekers opzetten na binnenkomst) mee in haar werkkamer en werkplaats, waar ze aan dat verhaal bouwt. Dat doet ze in de vorm van installaties die al je zintuigen aanzetten. ‘Door haar ogen zie je de grootheid van het heelal, voel je de aarde onder je voeten, vlieg je mee met de grutto’s en schiet je even wortel naast de bomen in het park,’ luidt de uitnodigende tekst op de website.

Een beetje lichtheid in tijden van waanzin

Op één dag een actualiteitenshow in elkaar zetten: de acteurs Yara Piekema en Roán ten Cate van theatergroep Het NUT gaan het doen, samen met een groep makers uit verschillende disciplines.

Het idee voor de voorstelling Orde van de Dag stamt al uit 2010. Artistiek leider bij Het NUT, Greg Nottrot, liet een team van acteurs, muzikanten, cabaretiers en schrijvers in de Utrechtse stadsschouwburg hun licht schijnen op de actualiteit. Nu is Orde van de Dag terug met een nieuwe generatie makers.

Wordt de nieuwe show heel anders dan de vorige?

‘Een deel van het format blijft behouden. Maar er zijn nieuwe verhalen te vertellen, dus komen er nieuwe rubrieken. We vragen mensen op straat naar hun “nieuws van de dag”, er komt iedere editie een gastspreker langs en we gebruiken de documentaire theatervorm: Recorded delivery. En de groep makers is nu gevarieerder. Behalve schrijvers, acteurs en muzikanten werken we ook met dansers, mimers en draqqueens.’

Annet Schaap over Krekel: ‘Ik wilde een nog beter boek schrijven.’

Na het daverende succes van Lampje duurde het even voordat kinderboekenschrijver Annet Schaap haar volgende verhaal rond kreeg. Krekel is een meer dan waardige opvolger van haar prachtige debuut. ‘Ik wilde een nog beter boek schrijven.’

‘Hier moet je zijn!’ Het is even zoeken naar de nieuwe werkruimte van Annet Schaap op het Hooghiemstraplein. ‘Toen ik hier voor het eerst kwam, was ik ook bij de verkeerde ingang,’ zegt ze lachend. Via een aantal smalle gangetjes en trapjes belanden we uiteindelijk in haar nieuwe werkkamer. Buiten schijnt volop de zon, binnen is het door de afgedekte ramen vrij donker. ‘Dat vind ik prettiger werken.’

Tien jaar had Annet Schaap een prima werkplek in de Vlampijpateliers, vlakbij het Werkspoorkathedraal. Opeens kreeg zij, en met haar ongeveer 70 medebewoners, van gemeente Utrecht te horen dat ze binnen een paar weken moesten verhuizen. ‘Het gebouw was volledig onbewoonbaar verklaard. De elektriciteit was onveilig, er was een lekkage en er dreigde zelfs instortingsgevaar.’ Door de lekkage gingen een paar schetsen en tekeningen van Schaap verloren.

De platenkast van Paul McCartney

De verbeelding van muzikant en Beatles-fan Yorick van Norden sloeg op hol toen hij een foto zag van Paul McCartney omringd door zijn platenverzameling, in de muziekkamer van zijn Londense woning. Minutieus bestudeerde Van Norden alle platenruggen om de muzikale voorkeuren van zijn idool te achterhalen. Dit speurwerk leidde tot een omvangrijk boek en een gelijknamige muziek- en theatervoorstelling.

Ruim tweehonderd platen uit de collectie wist Van Norden te determineren. Hieruit selecteerde hij 26 artiesten waarover McCartney zich ooit had uitgelaten. Zelf spreken doet hij de vroegere voorman van The Beatles niet. De route voert via Fred Astaire, Booker T. & The M.G.’s en West Side Story naar de klassieke muziek an Julian Bream. Om te laten zien dat ze ‘niet zo dom waren als ze eruitzagen’, speelden The Beatles op feestjes wel eens een mopje klassiek (Bourrée In E Minor van Bach is verwerkt in Blackbird). 

Verlangen naar mythische oorden

Aan internationale waardering geen gebrek voor I am Oak. Al meer dan 50 miljoen keer zijn liedjes van de Utrechtse band gestreamd op Spotify. Maar de twijfel blijft.

Al zo’n vijftien jaar maakt Thijs Kuijken als I am Oak ingetogen, melancholieke folk, veelal met gitaar of piano als basis. Op Time Drifts zijn ook wat voorzichtige synths te horen. Op een zonovergoten terras bij de nieuwe locatie van dB’s vertelt Kuijken over zijn muziek. Dat doet hij net zo bedachtzaam als zijn muziek klinkt.

Foto: Clasine Haringsma

Thijs Kuijken doet alles zelf: het schrijven van de muziek, het bespelen van de instrumenten en het opnemen van een album. ‘Zo kan ik langer aan mijn liedjes werken en ze langzaam laten ontwikkelen, laagje voor laagje. Ik vind het ook moeilijk om compromissen met anderen te sluiten. Omdat ik mijn eigen klankbord ben, duurt het zo wel langer voordat een album klaar is. Met een band kom je sneller tot beslissingen.’

Zijn vorige album Osmosis dateert alweer van zes jaar geleden. ‘Corona zat me in de weg. Aanvankelijk ben ik oude liedjes van mij opnieuw gaan opnemen. Daar is ook een album uit voorgekomen. Maar toen alle liveshows in het water vielen, raakte ik zo gedemotiveerd dat ik dacht: ‘Wat heeft het nog voor zin om iets nieuws te maken als je er toch niks mee kan?’

Bowl: Storm in je hoofd

Op het nieuwe album van de Utrechtse postpunkband Bowl zingt Vos Ploeg openhartig over zijn mentale problemen.

In 2023 won Bowl in het vorige onderkomen van dB’s de Utrechtse bandwedstrijd Clash of the Titans. Dit gaf de band -op dat moment pas een half jaar actief- een flinke boost en leidde o.a. tot het mee-touren bij het prestigieuze rondreizende Nederlandse muziekfestival de Popronde. In augustus 2014 verscheen het eerste deel van het conceptalbum The rude interruption of fear. In april verschijnt deel twee.

Op het terras van de nieuwe locatie van dB’s spreken we met zanger Vos Ploeg. Hij wordt vergezeld door medemuzikanten Pascal Mosterd en Jorah Peterse, beide gitarist. Aan het woord is vooral Ploeg.

Deel twee van jullie nieuwe album is anders van toon dan het tweede. Kun je daar iets over vertellen?

‘Het eerste deel klinkt vrij chaotisch en gaat over de storm die in mijn hoofd woedde. Ik ontdekte dat ik een dwangstoornis had. Op het volgende deel, dat iets lichter van toon is, plaats ik mijn stoornis in perspectief. Ik kijk naar de symptomen en de invloed op mijn leven. Eigenlijk wilde ik op het tweede deel vertellen hoe alles weer goed kwam. Maar toen we dat album gingen maken, kreeg ik een terugval.’

Vrouwen in de nederpop

In de jaren 60 was het niet uitzonderlijk dat een Nederlandse zangeres de enige vrouw was in een line up. Vergeleken met toen is er wel het een en ander veranderd.

Tegenwoordig is een Nederlandse vrouwelijke artiest regelmatig de headliner op een festival. En muzikale onderscheidingen zij er ook in overvloed. Maar op de radio is nog steeds minder dan een kwart van alle muziek afkomstig van ‘de andere kunne.’ Reden voor muzikant Tim Treffers om een aantal populaire Nederlandse zangeressen van toen en nu aan het woord te laten over hun dromen, succes en (over)leven in een mannenwereld.

Daar zitten veel positieve verhalen bij, maar wat toch vooral opvalt zijn de talloze anekdotes waarin mannen (echtgenotes, producers, platenbazen, pluggers, etc.) een dubieuze rol spelen.

Dit begint al in de jaren 60, als Ria Valk (‘Hou je echt nog van mij, Rocking Billy’) van haar man alleen klussen mag aannemen waarmee de hypotheek betaald kan worden. Zangeres Bojoura (‘Frank Mills’) wordt door haar manager verboden om live op te treden en Astrid Nijgh (‘Ik doe wat ik doe’) mag van echtgenoot Lennaert zelfs helemaal niet zingen. Dat doet ze pas na de scheiding.