donderdag 22 augustus 2024

Keizer van de reggae


Marley is een prachtige docu over het veel te korte leven van het gelijknamige reggae-icoon uit Jamaica, die mensen wereldwijd inspireerde door zijn engagement, charisma en tijdloze songs.

Je kunt je afvragen wat Bob Marley gevonden zou hebben van het nummer ‘Haile Selassie’ van Raymond van het Groenewoud. Over de reggaebeat was hij vast te spreken geweest, de tekst (‘Een zeiker ja dat was-ie’) had hij waarschijnlijk minder gewaardeerd. De voormalige Ethiopische keizer (1892-1975) werd door de aanhangers van ‘bevrijdingsreligie’ Rastafari, met Bob Marley als meest fervente voorvechter, beschouwd als de wedergeboorte van Jezus.

Wellicht zag Bob Marley in Haile Selassie ook de vader die hij nauwelijks gekend had, een ‘witte man uit Engeland’, die werkte voor de regering en ‘vaak op een paard zat in het Britse leger in India.’ Marley’s moeder was van Afrikaanse afkomst en dus was Bob (echte naam: Robert Nesta) een halfbloed. Tijdens zijn jeugd werd hij om die reden achtergesteld en moest hij vaak het zware werk opknappen.

Gelukkig had hij al snel een gitaar, gemaakt van bamboe, en kon hij zich richten op de muziek. Als tienjarige speelde Bob Marley al op straat. In 1962 nam hij zijn eerste single op en midden jaren 60 werd zijn ska-band The Wailers (met o.a. Peter Tosh) een daverend succes op Jamaica.

Buiten Jamaica wilde het aanvankelijk niet zo vlotten met zijn carrière. Van groot belang voor de doorbraak naar een groot publiek was producer Lee ‘Scratch’ Perry. Een rare snuiter, die alle vier de hoeken van de studio met rum besprenkelde, maar ook een geniale geluidsman die eind jaren 60 de reggae van The Wailers centraal stelde en perfectioneerde. ‘Ska is dansen en drinken, reggae is spirituele muziek,’ vertelt Perry.

‘Ik sta niet aan de zwarte kant en niet aan de witte kant, maar aan Gods kant,’ zegt Bob Marley in de docu. Jaren later treedt Bob Marley vooral op voor een wit publiek, maar zijn hart ligt bij de zwarte gemeenschap. Dat blijkt o.a. uit zijn optredens in Gabon in 1979 (waar hij overigens een relatie kreeg met de dochter van de toenmalige dictator) en Zimbabwe (1980), na de onafhankelijkheid van dat land. ‘Daar was hij thuis,’ zegt een van The Wailers.

Marley is een prachtige docu over de ontwikkeling van een verlegen maar bevlogen zanger/muzikant uit het straatarme Trenchtown tot een wereldwijd geliefd en geprezen, iconische frontman. Zijn energieke voordracht, engagement en charisma spraken (en spreken) veel mensen aan, maar zijn muzikale erfenis is natuurlijk ook ongekend. Bob Marley was nog lang niet uitgesproken toen hij veel te vroeg, op 36-jarige leeftijd, aan kanker overleed.

Eerdere publicatie in VPRO Gids.

Geen opmerkingen:

Een reactie posten