Plaatjes op maandag: De Luisterbar

Op het kleine podium zitten twee mannen in fauteuils, sfeervol belicht, omringd door kamerplanten, met naast zich een platenspeler. Met gesloten ogen, lichtjes wiegend met hun hoofd, luisteren ze naar muziek. Welkom bij de maandelijkse Luisterbar in de Utrechtse stadsschouwburg.

Terwijl de laatste experimentele jazztonen nog klinken, kijkt interviewer Milan van Keulen toe hoe zijn gast een nieuwe plaat uitzoekt. Die gast is de Utrechtse gitarist, componist en producer Quanza. Aan de hand van zijn favoriete muziek vertelt hij over zijn muzikale voorbeelden. Welke nummers hebben hem geïnspireerd en waarom? Zo’n vijftig man, voornamelijk jongeren, horen het ontspannen aan, een drankje binnen handbereik.

Zomergasten

Het concept De Luisterbar beleeft inmiddels zijn tweede jaargang. Milan, zelf ook muzikant, is de initiator. Hij maakt deel uit van het Utrechtse DJ-collectief Kardi Paseyan. Elke eerste maandag van de maand gaat hij in gesprek met lokale talenten. Dat kan een muzikant zijn, maar ook een producer, of eigenaar van een platenzaak. Zij nemen de bezoekers van De Luisterbar mee in hun muzikale wereld.

Milan kwam op het idee toen hij iets vergelijkbaars zag in Amsterdam, vertelt hij. ‘Daar luisterde een groep mensen gezamenlijk naar muziek, maar dan zonder context. Er was geen gast aanwezig die er een verhaal bij vertelde, dus meestal had je geen idee wat je hoorde. Een persoonlijke duiding voegt een extra dimensie toe die je anders mist, vind ik, en zo ontstond De Luisterbar. Je kunt het zien als een soort Zomergasten voor muziek.’

Van Jimi tot Kanye

De Luisterbar vindt plaats in de Blauwe Zaal, die speciaal voor de gelegenheid is ingericht met banken, stoelen en planten. Voor de stadsschouwburg is het een manier om ook de jongere doelgroep te trekken, aldus Milan. ‘Het publiek bestaat uit liefhebbers, die zich willen laten verrassen door muziek in een bijzondere setting. Want hoe vaak luister je nu met vijftig man in stilte naar dezelfde plaat? Alleen bij een begrafenis, denk ik.’

Hij hoopt dat bezoekers de gast van de avond een beetje leren kennen én dat ze bewuster naar muziek gaan luisteren. Vanavond treffen we het: Quanza blijkt een volleerd causeur die heel knap de emoties benoemt die bepaalde nummers bij hem oproepen. Met veel enthousiasme weidt hij uit over jazz, Jimi Hendrix, Michael Jackson, Kanye West en Afrikaanse muziek. Door de speakers klinken nummers als Myself when I’m Real van Charles Mingus en Joyous van Shabaka and the Ancestors. Niet allemaal even gemakkelijke kost, maar het publiek luistert belangstellend. Achterovergeleund, met de ogen dicht, of de maat mee tikkend. Als Quanza de avond afsluit met zijn eigen nieuwe release, wacht hem een warm applaus.

Prikkelarm

‘Mensen vinden het fijn dat het zo prikkelarm is,’ zegt Milan. ‘Je gaat zitten en laat het over je heen komen. In het begin voelt het misschien wat ongemakkelijk om anderhalf uur te gaan zitten luisteren, maar als ze zich eraan overgeven, vinden mensen het meestal heel prettig.’

De naam van het concept, Luisterbar, dekt overigens niet helemaal de lading, vervolgt hij. ‘In een café zou dit niet kunnen, dan gaan mensen er doorheen kletsen. Ik probeer eerder een huiskamersfeer te creëren. Een plek waar je iets nuttigs doet op de maandagavond, in plaats van maar weer een laffe serie kijken. Iets wat weinig energie kost, en waar je heel ontspannen uit komt.’

Dat laatst lukt natuurlijk vooral als de muziek van die avond ook een beetje jouw smaak is. Kan je ook pech hebben wat dat betreft? Milan lacht: ‘Een eerdere gast had een keihardtechno nummer mee. “Je moet er maar even doorheen,” zei hij. Maar het mooie van dit concept is: je hoeft niks te vinden van de nummers die je hoort. Het gaat erom dat je de gast leert kennen aan de hand van zijn of haar muziek. Dat je aandachtig luistert, zonder na twee minuten alweer verder te klikken, zoals veel doen op Spotify. Zo ontdek je nieuwe dingen. Muziek heeft tegenwoordig bijna altijd een functie: je gebruikt het bijvoorbeeld bij studeren, of om op te hardlopen. Bij De Luisterbar staat aandacht voor de muziek zelf centraal, het is eigenlijk een soort tegenbeweging.’

Eerdere publicatie in Uitagenda Utrecht