La douce France

Het is alweer enige tijd geleden dat ik in Frankrijk was. Jaren terug ging er bijna geen zomer voorbij dat ik er niet verbleef voor een (korte) vakantie, maar intussen is het alweer zo’n tien jaar geleden. Een speciale reden is er niet, het is zo gelopen. Hoe dan ook, fijn om er weer terug te zijn.

Dyon

Opvallend weinig verkeer is er op onze eerste dag richting Zuid-Frankrijk. Op sommige momenten zie ik voor mij op de weg, en in de achteruitkijkspiegel, geen enkele auto rijden. En het is toch echt zondag, redelijk aan het begin van de vakantie, Route du Soleil. Je hoort ons niet klagen.

De tussenstop betreft een eenvoudig hotel langs de snelweg, vlakbij Dijon. De hoofdstad van het departement Côte-d'Or tuften we vroeger met het gezin in onze Deux Chevaux en (later) Citroen GS, onderweg naar Port de la Selva vlak over de grens met Spanje, steevast voorbij. Nu is er wel tijd voor een kort bezoek.

En Dijon blijkt een verrassend mooie, sfeervolle stad te zijn met een middeleeuws centrum, mooie vakwerkhuizen en gezellige terrassen. De tijd om er lang te verpozen is er helaas niet, maar een potje pittige moutard uit Dijon en een glas (witte) Bourgogne Aligoté en (rode) Pinot Noir in ons hotel maken de (voormalige) francofiel in mij al een beetje wakker.

Goult (Vaucluse)
Toch wil het vakantiegevoel onderweg nog niet echt indalen. De Spotify playlist in de auto met Franse chansons (o.a. L 'Été Indien en Une belle histoire) helpt wel. Ons eerste onderkomen in Goult (spreek uit als: Koelt met een zachte K, en niet als Koet of Koe, zoals wij dachten) is bijzonder aangenaam, met een schaduwrijk tuintje met oleander, een kersenboom, lavendel, rozemarijn èn twee ligstoelen.

Beetje jammer dat we geen gebruik mogen maken van het verkoelende zwembad (hitte-alarm in het zuiden van Frankrijk!) van de eigenares die ernaast woont. Wel mogen we meegenieten van Bob Marley, Bill Withers en 'Papa was a rolling stone', op luid volume gedraaid. En van een eindeloze tirade, midden in de nacht, van de moeder gericht aan haar zoon.

Goult ligt op een fikse helling, dus het kopen van een vers stokbrood in de ochtend kost enige inspanning bij een temperatuur van 35 graden. Een brood bestellen in het Frans lukt nog wel, maar verder is het met mijn kennis van de Franse taal nog behelpen. Op de terugweg van de boulangerie heb ik twee vermoeide fietsers in het Frans de weg gewezen naar het centrum. Het is een begin.

Gordes
Aan de rand van het Plateau de Vaucluse ligt Gordes, prachtig gesitueerd op een helling. Het laatste stukje rijden ernaar toe duurt eindeloos omdat het dorp er na elke bocht weer mooier bijligt. En er moeten foto's gemaakt worden natuurlijk. Eenmaal boven lopen we meteen vast in een fuik van toeristen: er is een drukbezochte markt. Markten zijn er best veel in Frankrijk overigens, dat was ik vergeten.

We gaan op zoek naar de Abbaye de Senange en zijn al een aardig eindje gevorderd als we het spoor bijster raken. Terug dan maar naar het begin van de route, waar we het bordje zagen staan. Wat volgt is een vrij grappige conversatie met een marktkoopman die ik de weg vraag. 'Ou est 'l'abdij?' Hij begrijpt me niet. Na enige tijd van miscommunicatie: 'Oh, l'abbaye?' (spreek uit als: abbijé).

Ik krijg wel vaker het idee dat Fransen een woord of zin helemaal correct willen horen voordat ze antwoord geven. Vaak doen ze dat, tot mijn teleurstelling, ook nog in het Engels. Dat vind ik wel een afknapper: ik heb vooraf een mooie zin in het Frans bedacht en krijg direct een reactie in het Engels. Dat deden ze vroeger toch niet, dacht ik. Toen gaven ze nog een (onverstaanbaar) antwoord in het Frans.

De abdij van Senange overigens is prachtig, met name door de alom aanwezige, heerlijk ruikende lavendel. Om boven het gekrakeel van de krekels uit te komen, is enige stemverheffing nodig. Ook de zinderende hitte blijft een factor om rekening mee te houden. Daarom wordt de lunch genuttigd in de schaduw bij een briesje, met uitzicht op de abbijé.

Saint-Rėmy-de-Provence
In Saint-Rėmy-de-Provence was ik eerder, zo'n vijftien jaar geleden. Ik kan me niet herinneren dat we toen ook de psychiatrische instelling, waar Van Gogh een tijdje bivakkeerde nadat hij zijn oor had afgesneden, van binnen bezochten. Maar wellicht was dat wel het geval, de foto's nog maar eens terugkijken.

Op de weg ernaar toe staan borden met afbeeldingen van zijn bekende schilderijen. Ook zijn brieven/teksten te lezen uit de tijd dat hij hier was opgenomen. Wat met name opvalt: de niet aflatende onzekerheid over zijn eigen kunnen. De psychiatrische inrichting (een voormalig klooster) waarin Van Gogh was opgenomen is niet bepaald een vrolijke boel, met lange gangen, oude rolstoelen en een soort isoleercel compleet met dwangbuis.



Volgens de psychologische rapporten die aan de muur hangen was de gekte van Van Gogh het gevolg van meerdere factoren. Er zou een genetische aanleg zijn, de kachel in zijn armoedige woning in Arles zou giftige stoffen verspreid hebben en dan was er natuurlijk nog de forse inname van absint. Dat hij nog al die prachtige werken heeft gemaakt is bijna een wonder.

Avignon
De stad aan de Rhône, bekend geworden door een Frans kinderliedje over de brug, wordt omgeven door een stadsmuur van bijna viereneenhalve kilometer. Eenmaal binnen die muren kun je niet om het imponerende Place du Palais, en het niet minder imponerende Palais de Papes, heen. Al 600 jaar is er geen paus meer te bekennen, maar het kolossale paleis is nog immer de grote trekpleister van de stad.

We zijn er binnen geweest, maar dat was geen onverdeeld succes. Met behulp van een I-pad krijg je als bezoeker talloze weetjes over de pauzentijd in Avignon, maar het keuzemenu is zo ingewikkeld dat het een en ander (in ieder geval bij mij) vooral irritatie opwekt. Net zoals de pausen dat eigenlijk altijd gedaan hebben.

Fontaine-de-Vaucluse
De (op zich niet zo lange) wandeling in de hitte was best pittig, maar de beloning mocht er zijn. Prachtig, dat kraakheldere water van de rivier de Sorge, waarvan vlakbij de bron te vinden is. Door de begroeiing krijgt het water van de rivier een sprookjesachtige, groene glans. De laatste meters van de route naar de bron waren overigens afgesloten voor publiek.

Een duikje in het ijskoude water (14 graden) leek me iets teveel van het goede, maar met alleen de voeten erin was het goed te doen. Dat het water aan de frisse kant was, bleek wel uit de allesbehalve kalme reactie van een wat oudere Duitser die het wel waagde. Mijn voorzichtige poging was ook al dapper genoeg: een fikse waterslang had bijna mijn voet te grazen.

Roussillon
In de reisgids wordt Roussillon een van de mooiste dorpen in Frankrijk genoemd. Dat meldt het boekje wel over meer plekken, maar deze keer zitten ze er volgens mij niet ver naast. Door de okeraarde die er in de grond zit, wordt Roussillon omgeven door bruinrode rotsen. Als je de stad nadert, is dat al mooi te zien. Dit fenomeen is deels het gevolg van geologische processen en deels van menselijk ingrijpen (graafmachines die de zeer gewilde natuurlijke kleurstof opgroeven).

De wandeling door de bruinrode rotsformaties is heel bijzonder. In het dorp zelf zijn tal van winkeltjes te vinden die verf verkopen in okerkleur. Dat spreekt voor zich. Maar het meest blij werden we vandaag van de bijzonder smakelijke vruchtensmoothie met ijs op het mooie pleintje, de hitte blijft zinderen.

Luberon
Het idee was leuk, maar ook een beetje een onderschatting van de omstandigheden. Bij een graad of 35 een fietstochtje over de hellingen van Luberon. De velden met de welbekende zonnebloemen waren prachtig, net als de vele wijngaarden, maar de klim van 5 kilometer, met een gemiddeld stijgingspercentage van 5 of 6 procent, bleek een beetje teveel van het goede. Met name voor mijn dappere reisgenote. Meer dood dan levend bereikte ze het pittoreske dorpje Bonnieux.

De sympathieke vrouw, waar we enige broodnodige drankjes kochten, deelde ons mee dat het onverstandig was om een dergelijke inspanning te verrichten op het heetst van de dag. Lokale bewoners deden dan, achter gesloten luiken, een dutje. Alleen toeristen besloten tot dit soort onverantwoorde acties. Ik bedankte haar voor de tip, die we toch niet ter harte zouden nemen.

Maar een elektrische fiets, of een vertrek in de ochtend, was achteraf gezien een beter idee geweest inderdaad. Overigens kwam ik redelijk goed omhoog en sluit een (manhaftige poging tot een) beklimming van de Mont Ventoux, waar we de laatste dagen vlakbij zitten, niet helemaal uit.

Arles
Arles is een bijzonder sfeervolle stad, met om en nabij het beroemde amfitheater allerlei leuke terrasjes om even bij te komen van de hitte (ja ja). Een muzikant speelde en zong er, niet onverdienstelijk, liedjes van JJ Cale, Sting en Jimi Hendrix.

Imponerend is de Cathédrale St-Trophime, een deels Romaans en deels Gotisch klooster uit de 14e eeuw. Daar was ik 15 jaar geleden ook en ik sluit niet uit dat ik toen min of meer dezelfde foto's heb gemaakt. Hopelijk zijn die van nu iets beter, want ik wil wel vooruit in het leven.

Het ietwat spookachtige Falycamps vormde het sluitstuk van ons bezoek aan Arles. Een lange laan wordt aan beide kanten geflankeerd door graftombes, sarcofagen en kapellen. Van Gogh deed hier ook inspiratie op en maakte er een paar beroemde werken. Misschien is hij hier ook een beetje gek geworden.

Aix-en-Provence
Iets meer naar het zuiden ligt de stad die belangrijk is geweest voor een andere schilder uit deze regio: Cézanne. We begonnen aan een stadswandeling ter ere van hem, maar na twee straten waren we de weg kwijt. Bovendien was het veel te heet voor eindeloos geslenter in een grote stad. Achteraf gezien bleek het wel een goede keuze om het zwemmen nog even uit te stellen en iets langer in de stad, die ik alleen kende van de verhalen van mijn zus die lang geleden in een dorpje vlakbij au pair was, te blijven.

Niet alleen ademt Aix-en-Provence in alles de Zuid-Franse gemoedelijkheid (al die ruim opgezette, sfeervolle terrassen onder de platanen!), ook de vele roze en geel gekleurde huizen en paleizen zijn een lust voor het oog. In de Cathédrale St.-Sauveur was een repetitie aan de gang voor een klassiek orkest een paar dagen later. Daar konden we niet bij zijn helaas, maar Bach en Albinoni klonken prachtig in de kerk.

Enigszins oververhit namen we op de terugweg toch maar een frisse duik in Étang de la Bonde, waar complete Franse gezinnen verkoeling zochten aan het eind van de dag. In Lourmarin bezochten we vervolgens het graf van Albert Camus. Het was even zoeken op de mooi gelegen begraafplaats, maar bijzonder was het zeker. In de tijd dat ik nog regelmatig naar Frankrijk ging, was Camus een van mijn favoriete schrijvers.

Onderweg naar Alpes-de-Haute-Provence
In de buurt van Valensole rijgen de lavendelvelden zich aaneen. Mooi om te zien, een genot om te ruiken. Dat er ook honing van gemaakt wordt, wist ik niet. Minder fraai is het dat toeristen her en der planten plat trappen voor het perfecte plaatje op Instagram. Doe dat thuis in je eigen tuin, zou ik zeggen. Of nee, ook dat liever niet.

In Valensole maakten we een korte tussenstop. Een plekje in de schaduw voor onze zelf gemaakte lunch (met tomaatjes) vonden we op een terras bij een gesloten café. Een voordeel van het feit dat veel etablissementen in Zuid-Frankrijk tussen de middag de poorten sluiten. Je kunt er dan gewoon gaan zitten met een eigen broodje, zonder iets te bestellen.

Bij een tankstation/barretje/eetgelegenheid raakte ik 'aan de praat' met een Fransman met een Duitse achtergrond, die vlakbij op een camping stond en om een praatje verlegen leek. Met behulp van een ouderwetse Michelinkaart wilde hij mij de route uitleggen, dacht ik. Maar achteraf gezien had hij van mij willen weten waar onze reis naar toe ging. Geloof ik. Mijn Frans gaat vooruit, maar met kleine stapjes.

Castellane
In Castellane was het broertje (of zusje) van Angelique, onze caravan in Zeeland, ons volgende verblijf. Zelfde formaat ongeveer en even gehorig, maar zonder de tuin. Wel met een fijn buitenterras om een glas Ventoux Rosé te drinken, naar de sterren te kijken en naar de cidaden te luisteren.

Als die waren uitgeraasd in de nacht, was het de uren die volgden de beurt aan andere dieren op en rondom de camping, zoals kippen, hanen, honden, katten en allerlei ondefinieerbare vogels. Nee, goed geslapen hebben we er niet. Maar een mooie plek was het wel, vlakbij Gorges du Verdon.

En daar hebben we een prachtige wandeling gemaakt. Gorges du Verdon wordt de Grand Canyon van de Provence genoemd. Het zicht (met verrekijker) op de zwevende vale gieren, hoog boven de rotsen, was adembenemend. De mooie wandeling was fysiek best goed te doen, maar we hadden natuurlijk te weinig water bij ons. En het was nog steeds 35 graden.

En dus werd de tocht enigszins ingekort (uiteindelijk was het toch nog 15 kilometer klimmen en dalen). De '270 treden tellende duizelingwekkende trap met vrij uitzicht in de diepte' (zoals de reisgids vrolijk meldt) hebben we helaas moeten schrappen. Maar misschien was daar ook een andere reden voor.

Bij de eerste gelegenheid voor een drankje strompelden we na de tocht naar binnen. Cola, ice tea, water, veel en snel werd het allemaal ingenomen. Enigszins opgekalefaterd nam ik even later een verfrissende 'duik' in de rivier de Verdon. Een van mijn fijnste waterervaringen ooit: zittend op de keien, in de heldere, snelstromende, (behoorlijk frisse) rivier kom ik (bijna) volledig tot rust.

(Nog een grappige anekdote: bij aankomst aldaar kreeg ik iets te zien wat ik niet had mogen zien. Aan het eind van een paadje keek ik net het hoekje om toen een man en een vrouw, van redelijk gevorderde leeftijd, in het water iets deden wat ze vast liever privé hadden gehouden. Ik zal niet in details treden, maar er was een fotocamera in het spel. De daad werd overigens niet verricht. Maar het een en ander leidde wel tot wat ongemakkelijk gegiebel van beide kanten.)

Om te trainen voor de Mont Ventoux besloot ik om op de fiets van de camping een paar boodschappen (twee biertjes en een blikje sardientjes in tomatensaus) te doen bij de supermarkt, net voorbij het dorp. De helling naar onze camping was een stevige (vooral aan het eind), dus dat leek me een prima training. Het viel me niet mee. Vlak voor het einde raakte ik zelfs even buiten adem en moest ik kort van de fiets. Te zware rugzak, dat spreekt voor zich.

Fijn zwemmen, kajakken en vertoeven in algemene zin was het in en bij het Lac du Castillon. Zwemmen hadden we nog niet veel gedaan in de Provençaalse hitte, dus dat hebben we even ingehaald. Het kajakken (met af en toe een duikje uit de boot) ging zeker niet onverdienstelijk samen. Je kon er ook waterfietsen huren, met een glijbaantje naar het water. Toch jammer dat we dat niet meer gedaan hebben.

En oh ja, het Citroën museum konden we niet laten schieten natuurlijk, gezien mijn vroegere vakanties met het hele gezin in de Deux Chevaux (het eendje) en de GS naar Frankrijk en Spanje. Heel fijn om al die mooie modellen allemaal bij elkaar te zien, en dan met name de ongeëvenaarde (Bordeauxrode) DS. De vrouw van de eigenaar liet een aantal Nederlandse artikelen zien om aan te tonen dat de Citroën vooral in Nederland populair was/is.

Camargue
Bij een temperatuur van 35 graden kun je het beste maar wat dichter bij zee gaan zitten. Dat hebben we dus ook gedaan met onze verplaatsing naar Saint-Maries-de-la-mer, vlakbij de Camargue. Daar hadden we een fijne hotelplek bij een meertje, waar we met een zilverreiger en een jonge bever alvast een voorschot kregen van wat er nog zou volgen. Ook zie je er tal van witte paarden, in het wild of in een van de vele maneges.

We besloten het prachtige natuur- en vogelgebied langs de zee en de zoutmeren per fiets te bezichtigen. Op de heenweg bleek dat, met de wind in de rug, een prima keuze. Warm was het wel nog steeds, maar het hobbelige zandpad was aanvankelijk goed te doen. De flamingo’s waren, naarmate de tocht vorderde, steeds van iets nabijer te zien. Toch was het fijn dat na een paar kilometer, bij een oude vuurtoren, een literfles koud water gekocht kon worden/aan de mond kon worden gezet, want de zilte zeelucht en de stevige, droge wind maakten erg dorstig.

Het enorme strand dat we uiteindelijk bereikten, en waar we ons vanwege zwemlust erg op hadden verheugd, bleek vooral een walhalla voor kitesurfers. Vele tientallen scheerden er over het water. Zwemmers waren er niet te zien. Toch waagde ik een gokje, maar erg rustig was het niet met al die voorbij razende surfplanken om me heen.

De terugweg op de fiets zal ik niet licht vergeten. Het water was al zo goed als op toen we eraan begonnen. De hoop was gevestigd op de waterwinkel bij de vuurtoren, maar helaas: gesloten. En we moesten nog een kilometer of vijf. Zonder water dus, tegen die sterke, droge wind in. Met opstuivend zand en zoute zeelucht bovendien. Mijn vriendin had een E-bike, dus zij had het iets makkelijker. Maar ik had toch een goede conditie?



Op een gegeven moment overwoog ik (geen grapje) water uit een van de meren te drinken, zo droog voelde mijn mond/keel. Ik bleef mijn lippen natmaken met mijn tong, iets wat ik in mijn herinnering nooit eerder gedaan heb. Volgens mij begon ik zelfs een beetje te hallucineren. Ik kon alleen nog maar aan ijskoude cola denken. Enfin, uiteraard hebben we het natuurlijk gewoon gehaald. En dan moet de Mont Ventoux nog komen …

De dag erna zijn we naar het Parc Ornithologique gefietst, een paar kilometer bij ons hotel vandaan. Een waar feest was het om al die vogels van dichtbij, of met de verrekijker, te aanschouwen. Reigers in diverse soorten en maten (een zwarte ibis!), ooievaars, flamingo's, (stelt)kluten, grutto's, wulpen en wat soorten die we nog moeten determineren. En een vrolijk aan riet knabbelende bever.

Onderweg naar Rasteau in de Vaucluse maakten we nog een korte tussenstop in Arles voor de bloemrijke kloostertuin waar Van Gogh een aantal werken maakte. Ook bezochten we een expositie van kunstenaars die zich hebben laten inspireren door de sterren (l'étoiles) op schilderijen van Van Gogh. Die van hemzelf bleken verreweg de mooiste. Maar de indrukwekkendste sterrenhemel zouden we zelf nog gaan zien.

Het Romeinse aquaduct Pont du Gard was de tweede tussenstop. Ongeveer vijftien jaar geleden was ik hier ook. Aan de imponerende brug was niet veel veranderd. De enorme drukte op en rondom het water kon ik me niet herinneren. Er werd alom gezwommen, gekajakt, gezonnebaad en anderszins gerecreëerd. In de mensenmassa vond ik een gaatje om een duik te nemen. Het uitzicht op de brug vanaf het water bleek nog mooier.

Rasteau
Midden tussen de wijngaarden van de Vaucluse bevond zich onze laatste verblijf. Een fijn appartement met een eigen terras en een zwembad voor de deur. Dat de andere bezoekers hier ook gebruik van zouden maken, wisten we niet. Best gezellig om in het Frans of Engels te babbelen over racefietsen, cicaden en attracties in de buurt, maar iets meer privacy was wel fijn geweest.

Op een ochtend werden we heel vroeg gewekt door een oorverdovend geluid vlakbij onze deur (die vanwege de warmte open stond). Een bladblazer? Een elektrisch heggenschaar? Een kettingzaag? Half slapend haal je je van alles in je hoofd. Misschien lieten we iets te veel merken aan de andere gasten dat we op onze privacy gesteld waren.

Het gezellige dorp Vaison-la-Romaine bereik je door een middeleeuwse brug over te steken. Het uitzicht vanaf de brug naar de rivier en de bergen is erg mooi. De Romeinse opgravingen hebben we vanwege de hitte gelaten voor wat ze zijn. Wel heb ik nog even gepoedeld, beneden in het rivierwater. Volgens mij al de vierde rivier in Frankrijk die ik deze vakantie lichamelijk heb ervaren.

De wandeling door de rivier van Gorges de Toulourenc was een geweldige ervaring. Aanvankelijk ging het nog een beetje voorzichtig (kleren, schoenen en sokken worden nat!) maar al snel stampten we vrolijk mee met de vele andere rivierwandelaars. Heerlijk verkoelend, zeker als het water tot borsthoogte komt.

Af en toe moesten er aardig wat obstakels (grote stenen, watervalletjes, flinke stroming) worden genomen. Op een plek waar het iets dieper was, heb ik nog even gezwommen. Met de kleren aan, de eerste keer volgens mij sinds het afzwemmen voor diploma b. Dat heb ik toen dus niet voor niks gedaan.

In een redelijk chic restaurant met mooi uitzicht in Segurét vierden we de verjaardag van mijn reisgenote. Op het menu stonden exclusieve gerechten (o.a. foie gras en ratatouille) die niet zo snel een tweede keer worden besteld, vermoed ik. Mooie verrassing: een deel van het personeel begon aan onze tafel opeens een lied ter ere van haar verjaardag te zingen. We kregen ook nog een gratis drankje.

En de Mont Ventoux? Daar was het uiteindelijk toch te warm voor …

Voor meer foto's kun je kijken op: 

https://www.polarsteps.com/MachielCoehorst/12776549-zuid-frankrijk