Het NTO laat muzikale dromen uitkomen

Als beginnend muzikant al na tien weken optreden met een heus orkest? Het Nieuw Talent Orkest (NTO) maakt dit mogelijk.

‘Het klinkt misschien ongelooflijk, maar het werkt echt,’ vertelt dirigent Maud Lavrijsen. Zelf leidde ze eerder een succesvol NTO-project in Tienhoven met een groep beginnende muzikanten. ‘Meer dan de helft ging na de eindshow door met muziek maken. Het Nieuw Talent Orkest is het Nieuw Tienhovens Orkest geworden!’

Hetzelfde schuitje

Het NTO is bedoeld voor iedereen die er altijd al van droomde om een blaas- of slagwerkinstrument te leren bespelen. In 2016 was in Friesland de eerste editie, onder de naam ‘Nij Talint Orkest’. Intussen is het NTO al op meer dan 80 plekken in Nederland met succes opgestart. Eind januari is Utrecht aan de beurt, op initiatief van Orkest Tegenwind dat dit jaar haar 40-jarig bestaan viert.

In tien weken werken deelnemers naar een optreden met een heus orkest. Thuis wordt er geoefend met online meespeeltracks. Notenkennis is niet verreist. Een dirigent zorgt voor de begeleiding als de mensen samenkomen en (amateur)muzikanten geven dan muzikale aanwijzingen.

Het laagdrempelige van het NTO-project spreekt veel deelnemers aan. Lavrijsen: ‘Soms is het een grote stap om bij een muziekvereniging te gaan. Mensen kennen elkaar al en zijn vaak verder met muziek dan jij. Bij het NTO zit je allemaal in hetzelfde schuitje. Met anderen die ook niks, of nagenoeg niks van het instrument weten.’

Vijf noten

Ook het samen spelen is een stimulans om mee te doen. ‘Op muziekles begin je met het leren van de theoretische basis en speel je vaak eerst een lange tijd alleen. Velen haken dan af. Nu speel je vanaf de eerste les met elkaar samen. Dat is een fijne ervaring voor veel mensen.’ En de eerste keer meerstemmig spelen levert verwonderde gezichten op: ‘‘We zijn nu echt muziek aan het maken!’, hoor ik deelnemers zeggen.’

In de groep van Lavrijsen in Tienhoven zaten vooral
50-plussers. Waarom zijn deelnemers niet eerder begonnen met muziek maken? ‘Als mensen met pensioen gaan, zoeken ze soms een hobby. Voor die tijd hebben ze het te druk met werk, of als ouder. En als 50-plusser ga je niet meer zo snel bij een jeugdorkest. Dan is het NTO een uitkomst.’

Dat Lavrijsen van oorsprong muziekdocente is, beschouwt ze als een voordeel. ‘Ik ben misschien niet de allerbeste dirigent, maar ik ben wel gewend om met mensen om te gaan die nog niks van muziek of een instrument weten. Dat is mijn vakgebied. Ik weet dat je bij het leren van muziek geen stapjes moet overslaan die voor veel muzikanten vanzelfsprekend zijn.’

‘Weet je wat ik zo mooi vind aan het project? Op een gegeven moment kom je op een punt in je leven dat je de meeste eerste keren hebt gehad. En ik kan mensen opnieuw een eerste keer geven, namelijk de eerste keer blazen of spelen in een orkest.’

De deelnemers kiezen een instrument uit het aanbod van de muziekvereniging. ‘Dat kan een sax zijn, maar ook een trompet, klarinet, bugel, euphonium of trombone. Slagwerk is ook mogelijk.’ De muziek is speciaal geschreven voor deze methode. ‘Je begint met het leren van vijf noten die makkelijk in het bereik liggen. De eerste keer dat ik erbij was lukte dat al na een half uur. Dat vond ik heel bijzonder!’

Het een en ander resulteert in het gezamenlijk spelen van eenvoudige liedjes. Wat het eindstuk zal zijn van het NTO is op dit moment nog niet bekend. Als deelnemers doorgaan met het vervolgtraject (‘wat we natuurlijk hopen’), leren ze popsongs te spelen als Sweet Caroline, Soldier On, Valery en Mamma Mia.

Plezier

Volgens Lavrijsen zijn deelnemers vaak verbaasd over de snelle vorderingen die ze maken. ‘Wat ik regelmatig hoor: ‘Als ik thuis speel klopt er niks van, maar in het orkest klinkt het hartstikke goed!’ Hoe verklaart ze dat? ‘Als iemand naast je hetzelfde speelt, word je als het ware meegenomen. Je krijgt meer klankbesef, vooral als je trombone of trompet speelt. En je hoort jezelf minder goed, wat ook helpen ja haha.’

Dat er een niveauverschil ontstaat tussen de deelnemers is onvermijdelijk. ‘Sommigen oefenen dagelijks, die kun je het instrument bijna niet uit de handen trekken. Anderen hebben minder tijd, of minder talent.’ Als er na een week of zes meerstemmig wordt gespeeld, zijn er moeilijke en makkelijke partijen om uit te kiezen. ‘De meeste deelnemers voelen zelf wel aan waar ze thuishoren. Er zit zeker wel eens talent tussen.’

En ja, dat uit de ene hoek een mooier geluid komt dan uit de andere, het zij zo. ‘Voor aanvang zeg ik: het is hartstikke knap om dit binnen tien weken te leren. Als het misgaat is dat helemaal niet erg. Het gaat om het plezier van samen muziek maken.’


Twee deelnemers aan het woord:

Sara Wijnberg (29),

‘Dit is een mooie kans om uit te zoeken of muziek maken iets voor mij is en hoe het is om in een orkest te spelen. Mijn vader, die saxofoon speelt, adviseerde mij om voor de sopraansax te kiezen. ‘Een leuk instrument om mee te beginnen’, zei hij. Als kind heb ik blokfluit en gitaar gespeeld, maar dat heb ik nooit doorgezet. Nu hoop ik er wel mee door te gaan. Ik kijk er naar uit om nieuwe mensen te leren kennen en om noten te leren lezen.’

Ellen Schreijer (67 jaar)

‘Toen ik zag dat ze mensen zochten zonder ervaring, dacht ik: Dat is iets voor mij! Ik heb ervaring in een koor voor christelijke liederen. Ook heb ik Miserables gezongen in de Stadsschouwburg. Maar de trompet is nieuw voor mij. Met Pasen klinkt er altijd een trompet in de kerk en ik vind dat geluid zo mooi! Dat je samen tot iets moois komt lijkt me erg leuk. Misschien heb ik wel een verborgen talent haha. Aan mijn inzet zal het niet liggen!’

Eerdere publicatie in AD Utrechts Nieuwsblad