Peukenbos

Een half miljoen peuken heeft kunstenaar, sociaal ondernemer en wereldverbeteraar Angelina Kumar nodig voor het Peukenbos, een maatschappelijk kunstproject dat Nederland schoner en bewuster moet maken.

Jazeker, zelf heeft ze ook gerookt, zegt Kumar lachend. Maar dat is alweer lang geleden. Als dit project haar een ding duidelijk heeft gemaakt, is het wel dat sigaretten desastreus zijn voor mens en milieu. ‘Roken is een persoonlijke keuze, maar het weggooien van sigaretten is enorm schadelijk voor de omgeving. Een peuk is een soort mini-dynamiet.’

Foto: Renée de Groot

Betalen met peuken

De kiem van het peukenbos ligt in India. Op het strand van Goa begon een Nederlandse vriendin van haar, samen met een groep enthousiaste vrijwilligers van de LaLa Foundation, met het verzamelen van weggegooide sigaretten. Bij de WasteBar konden mensen met peuken betalen voor drankjes. Samen brachten de twee de WasteBar naar Nederland om mensen ook hier bewust te maken van het probleem van vervuilende sigaretten. Kumar wist met haar organisatie zo’n twaalf communities te activeren om stranden en straten in Nederland schoon te maken. Ook werkt ze samen met festivals en events, waaronder het LaLaLa Festival. In ruil voor een bepaalde hoeveelheid sigarettenpeuken kunnen mensen daar gratis tickets krijgen.

Schimmeldraadjes

Hoe schadelijk voor de omgeving zijn sigarettenpeuken daadwerkelijk? ‘De filters bevatten niet alleen plastic, maar ook vele soorten vergif,’ aldus Kumar. ‘Elke peuk kan duizenden liters water vervuilen.’ Als kunstenares zocht ze naar een manier om het afval te gebruiken voor een kunstproject. In het lab ontdekte ze dat mycelium de schadelijke stoffen in sigarettenpeuken kan afbreken. Mycelium is het weefsel van schimmeldraadjes onder de grond, een van de oudste organismen op de planeet. Kumar gebruikt het om de gifstoffen in sigaretten biologisch af te breken. Samen met een vriend fabriceerde ze het Peukenbos: ‘boomstammen’ van mycelium die ze vulde met peuken. De afbraak van giftige stoffen kan echter alleen plaatsvinden in een gecontroleerde setting, benadrukt ze. ‘Temperatuur, vochtigheid en licht moeten exact goed zijn afgestemd. Als een van de factoren niet optimaal is, lukt het proces niet. Als het goed gaat, ruikt het naar een gebakken taart.’

Wereldverbeteraars

Kumar wil aantonen dat er een groot probleem is: de vervuiling door sigarettenpeuken. ‘Maar het ontstaan van communities die dit willen oplossen, is ook een belangrijk onderdeel van het project, net als het teweegbrengen van een gedragsverandering.’ Daarbij kan ze nog wel wat hulp gebruiken. ‘Om meer onderzoek te doen, hebben we de steun nodig van sponsoren.’

Voor het Peukenbos heeft ze een half miljoen peuken ingezameld. Het wordt tentoongesteld bij de stichting Coast Busters in Katwijk, en een deel ervan kun je zien op de expositie Wereldverbeteraars in het Stadskantoor.

Eerdere publicatie in Uitagenda Utrecht