Bart van der Lee: een sociaal bewogen liedjesschrijver

'Misschien bouw ik ooit samen met een bevriende architect een school in een ontwikkelingsland.' Aan het woord is de Utrechtse singer-songwriter Bart van der Lee. Het is zijn droom om een groot publiek te bereiken met zijn rauwe en persoonlijke liedjes, maar de ambities reiken verder: 'Onrechtvaardigheid heeft me altijd erg geraakt.'

Baard
Bart van der Lee groeit op in de Filipijnen, Thailand en Kenia; door het ontwikkelingswerk van zijn vader verandert het gezin Van der Lee veelvuldig van woonplaats. Dertien jaar is hij als zijn ouders verhuizen naar Nederland. In het echte leven (zo zegt hij zelf) een vrolijke jongen, in zijn liedjes kiest Van der Lee veelal voor meer tragiek: 'Ik ben pas tevreden over een lied als ik het vier keer achter elkaar speel en vier keer kan janken.' 

Muzikale voorbeelden zijn o.a. Tom Waits, Nick Cave, Leonard Cohen en Bonnie ‘Prince’ Billy, artiesten die net als hij een voorliefde hebben voor de duistere kant van het bestaan. Met de laatste heeft hij bovendien een omvangrijke baard gemeen. Van der Lee: 'Ik neig inderdaad naar de sinistere kant van het leven. In mijn jeugd heb ik de ellende van de sloppenwijken gezien en ook op mijn werk (bij het Leger des Heils, MC) zie ik mensen die aan de rand leven. Ik zal niet snel iets vrolijks verzinnen.'

Niet vlekkeloos
Met zijn gruizige stem en onheilszwangere muziek zal Van der Lee niet bij een ieder een gewillig oor aantreffen: 'Veel mensen sluiten de donkere kant van het leven uit. Ik doe dat niet en sommigen hebben daar troost aan.' Na een optreden onlangs in Eindhoven loopt de geluidsman huilend op hem af en zegt dat hij dit net nodig had. Van der Lee: 'Bij elk concert zijn er wel een paar mensen die vertellen dat ik ze echt heb geraakt. Voor hen doe ik het.' 

De muziek van Van der Lee mag dan bij menig luisteraar onvermoede emoties losmaken, het (persoonlijke) leven van de jonge muzikant zelf verloopt tot nog toe ook niet geheel vlekkeloos. Op zijn eerste album Asfalt uit 2006, dat hij opneemt samen met drummer Harro van Aalderen, bezingt Van der Lee zijn pijn na een echtscheiding. Al op 19-jarige leeftijd trouwt hij, uit geloofsovertuiging. 'Over mijn scheiding wil ik het liever niet hebben.'

Openbaring
In de ban van de muziek raakt Van der Lee als hij woonachtig is in Kenia. Een muzikale opvoeding heeft hij niet gehad: 'Mijn ouders komen uit een streng-christelijk milieu en zijn opgevoed met psalmen in de kerk. Een openbaring was het voor mij om die uitbundige Keniaanse muziek te horen met drum en dans!' Als de muzikant in spe op achtjarige leeftijd in een winkel in Nairobi een elektrische gitaar ziet hangen, weet hij het zeker: dat wil hij ook. Voorlopig blijft het nog even bij oefenen op de gitaar van zijn moeder: 'Zo breed hadden we het niet in die tijd.' Als hij een jaar of veertien is krijgt hij eindelijk een eigen exemplaar, afkomstig van iemand die de gitaar bij het vuilnis wil gooien … 

Hoe heeft hij al dat reizen in zijn jeugd eigenlijk ervaren? 'Geweldig vond ik dat! Nadeel is wel dat ik nu niet langer dan een jaar ergens kan wonen, dan word ik onrustig. En uit een soort overlevingstechniek kunnen contacten door mij abrupt worden afgebroken.' 'Maar,' zo voegt hij toe, 'ik werk er aan om dat te veranderen.'

De genen
Eind 2008 maakt Van der Lee samen met Michael van Maanen een clipje bij het nummer These Waves en in juni 2009 verschijnt een single-cd van Lift This Weight. Over een half jaar ('als alles meezit') zal een volledig album het licht zien. Hiervoor heeft hij enkele bevriende muzikanten opgetrommeld, o.a. een half-Keniaanse jazz-zangeres en een saxofonist. 'Het idee van de saxofoon ontstond toen ik de band Morphine voor het eerst beluisterde. Het duistere geluid van hun sax vind ik prachtig.' Fans van het ongepolijste geluid van Bart van der Lee solo hoeven niet te wanhopen: 'Ik blijf op de nieuwe cd trouw aan mijn eigen stijl, maar met deze sessiemuzikanten erbij hoop ik dieper in de sfeer te komen die ik wil uitdragen.'

Een glorierijk leven als muzikant, dat blijft zijn droom. Van der Lee heeft echter meerdere ijzers in het vuur: in 2007 brengt hij een dichtbundel uit en in 2008 rondt hij de studie Illustratie af aan de Kunstacademie. Denkt Van der Lee ooit het pad van zijn vader te volgen? 'Iemand vertelde mij over een kunstenaar die een sloppenwijk had opgevrolijkt met allerlei kleuren. Dat lijkt mij ook wel wat. Of misschien bouw ik met een bevriende architect ooit een school in een ontwikkelingsland.' 

Het lijkt dus toch in de genen te zitten. Van der Lee: 'Ik ga zeker nog eens een half jaar of langer ergens wonen om met mijn “talent” iets op te zetten.' Grote kans dat de bestemming Indonesië wordt, binnenkort emigreren zijn ouders naar dit land.

Straatnieuws augustus 2009