Amber Arcades: Bluegrass en wildplukken

Singer-songwriter Annelotte de Graaf staat met Amber Arcades voor de eerste keer op Lowlands. Uiteraard kijkt ze daar erg naar uit, maar: ‘Wij gaan geen gekke dingen doen.’

Je zou het niet meteen verwachten: zangeres en liedjesschrijver Annelotte de Graaf, die onder de naam Amber Arcades een drietal albums uitbracht met experimentele dreampop, begon met muziek maken door het spelen van bluegrass. ‘Toen ik in Philadelphia studeerde, wilde ik iets doen met die Amerikaanse muziek. Dus ik kocht een mandoline en ben, zonder enige ambitie, met een stel vrienden in een park gaan spelen. Met het geld dat we verdienden, gingen we ‘s avonds barbecueën.’

En nu staat De Graaf met haar band (vernoemd naar een sprookjesverhaal van Godfried Bomans) voor de eerste keer op Lowlands. ‘We hebben al veel leuke dingen gedaan, zoals Down the Rabbit Hole, Best Kept Secret, Into The Great Wide Open en, niet te vergeten Glastonbury, maar Lowlands is wel een dingetje hoor.’ Al was het voor de zangeres geen must om ooit gespeeld te hebben op het festival in Biddinghuizen. ‘Ik was er nooit zo mee bezig eerlijk gezegd en zag het ook dit jaar niet aankomen. Maar het is wel cool natuurlijk!’

Jonge Utrechtse saxofonist speelt op straat én in bigband 

Mink Jaspers (13) uit Utrecht won onlangs de aanmoedigingsprijs van het Koninklijk Concertgebouw Concours. Dat hij koos voor de saxofoon als instrument, is min of meer toevallig. Nu speelt hij in een bigband en na de zomer gaat Mink naar de vooropleiding van het conservatorium.

De aanmoedigingsprijs bestond uit een privé masterclass. ‘Ik mocht zelf een professionele muzikant uitkiezen die mij een uur les gaat geven. Dat is saxofonist Mete Erker gworden. Van hem ga ik superveel leren!’ Heeft Mink een vermoeden waarom juist hij de onderscheiding kreeg? ‘Ik deed iets wat anderen niet deden: improviseren op een jazzstuk. De overige deelnemers speelden vooral klassieke stukken.’

Foto: Angeliek de Jonge

Waarom heb je ervoor gekozen om saxofoon te aan spelen?

‘Ik ben begonnen toen ik zeven jaar was. Eigenlijk wilde ik drummer worden, maar tijdens de open dag van de muziekschool zat het drumlokaal helemaal vol. Daar kon ik dus niet meer bij. Toen ik langs het saxofoonlokaal liep, kreeg ik een saxofoon in mijn handen gedrukt. Ik vond de kleur heel mooi en ik kreeg er gelijk geluid uit. Dat vond ik zo vet dat ik saxofoon ben blijven spelen.’

Kampong: Het begin van de opmars

Bart Jan Bekooij schreef een alleraardigst boek over het kampioensjaar van Kampong in 1962/1963, toen zijn vader in het eerste speelde: ‘Kampong 1 Voetbal. Het begin van de opmars!’. De NUK sprak met de auteur.

Het voetbalseizoen 1962/1963 betekende voor voetbalclub Kampong een afrekening met het verleden, waarin amateurisme en geploeter in de marge hoogtij vierden. Twee spelers van het team dat die jaargang kampioen werd en promoveerde naar de eerste klasse, rechtsback Bob Bekooij en rechtsbuiten Charles Tetteroo, hebben dat succesvolle jaar vastgelegd in gedetailleerde statistieken, leuke tekeningen en amusante wedstrijdverslagen. Bart Jan Bekooij, de zoon van Bob, kwam het werk van beide voormalig Kampongspelers op het spoor en maakte er een fijn voetbalboek van. Het boek is niet alleen een adequate, bij vlagen hilarische reconstructie van een cruciaal seizoen voor de Utrechtse voetbalclub, maar het geeft ook een mooi tijdsbeeld van een sportvereniging begin jaren 60.

Goede timing om dit boek nu uit te brengen. Kampong promoveerde het afgelopen seizoen opnieuw …

‘Ja, maar dat is toeval hoor. Het komt wel goed uit natuurlijk. Afgelopen woensdag was er een vrijwilligersbarbecue bij Kampong en Hans Créton (die heel belangrijk was voor het kampioenschap in 62/63, maar hierover later meer) deed ook een woordje. Hij is 88 jaar intussen, maar nog messcherp. Hij trok een parallel tussen het kampioenschap van toen met dat van afgelopen seizoen. ‘Van krantenjongen tot krantenmagnaat,’ zo omschreef hij het. In 1962 stond Kampong nog volstrekt amateuristisch en onbeholpen in het voetballeven. Inmiddels is de club uitgegroeid tot een volwassen derde divisionist.’

Grease Lightnin'

De film Grease deed 45 jaar geleden menig tienerhart sneller kloppen. Maar ook de gelijknamige Broadwaymusical, nu te zien in de stadsschouwburg, blijkt een echte kaskraker. Wat is toch de magie van Grease? Redacteur Machiel Coehorst, als kind groot fan, ging op zoek naar het antwoord.

Vorige maand maakte ik een reis door Mexico. In een bar in een verre uithoek van het land schalde het opeens door de speakers: het nummer Grease van Franki Valli, de titelsong van de gelijknamige filmmusical. Meteen werd ik teruggeworpen naar 1978, naar de tienjarige versie van mijzelf. In één klap idolaat was ik destijds, van de film en van de hoofdrolspelers. Maar waarom eigenlijk?

Mijn helden
Eenmaal terug in Nederland besluit ik op zoek te gaan naar de buttons, stickers en posters van 45 jaar geleden. Toen bezat ik namelijk een grote verzameling Grease-parafernalia. Stickers met mijn helden kon je in setjes van vijf kopen bij de drogist, buttons maakte ik zelf door een foto van John of Olivia over een badge van Unicef te plakken. Ik zoek tevergeefs – blijkbaar heeft mijn collectie van toen mijn laatste verhuizing niet overleefd. Wat ik wel vind: een oude schoolagenda, jaargang 1978/1979, gekregen van mijn oudere zus. Zij zat al een paar jaar op de middelbare school in de stad, maakte zelf uiteraard geen gebruik van die suffe, gratis schoolagenda, maar schafte een hip exemplaar aan. Het suffe exemplaar ging naar mij.

Theatermaker Greg Nottrot wil geld zien

Wat te doen met overtollig kapitaal? In de voorstelling Goed goud geld van NUT zoekt theatermaker Greg Nottrot uit in hoeverre hij een bijdrage kan leveren aan het veranderen van het geldsysteem. Want dat moet op de schop, vindt hij.

De tiende zomervoorstelling van NUT vormt de opmaat voor een grote theatervoorstelling die Nottrot in 2025 wil organiseren. Theatermakers, vermogenden, politici en wetenschappers zullen dan samenkomen om te broeden op een alternatief plan voor het huidige geldsysteem. Hiervoor heeft Nottrot veel geld nodig: een half miljoen euro om precies te zijn. In Goed goud geld vraagt hij het publiek om giften.

Hoe ga je dat aanpakken?

‘Ik begin de voorstelling met: ‘Lieve mensen, leuk dat jullie er allemaal zijn. Mijn naam is Greg. Laat ik maar meteen met de deur in huis vallen. Ik wil geld van jullie, veel geld. En dit is geen grap!’ Soms geeft niemand iets als ik dit vraag, een andere keer krijg ik meteen vijftig euro. Dat kan ongemakkelijke situaties opleveren als de ene persoon wel iets kan missen en de andere niet. Dat ongemak zoek ik ook op. De kunst is vervolgens om het toch nog gezellig te krijgen in de rest van de voorstelling.’

Gaat dB’s het redden? ‘Het moet!’

dB’s zit in zwaar weer. De verhuizing naar de Vlampijpstraat leek rond te zijn, maar op die plek is nog niks gebouwd. En in november moet dB’s het CAB gebouw aan de Cartesiusweg verlaten. De NUK sprak met Johan Gijsen, Pepijn Zwanenberg, Maurits Westerik en Mart van Lier over de penibele situatie van de Utrechtse culturele broedplaats.

Johan Gijsen (voormalig organisator LGW)

‘dB’s is een belangrijke schakel in de Utrechtse muziekketen. Als je die weghaalt, stort alles in. Voor veel bands en artiesten begint het hier. Het is een essentiële plek met oefenruimtes en een concertpodium met een onderscheidend internationaal programma waarvoor verder in Utrecht geen plek is. Dat zou dan allemaal verdwijnen en dat mag niet gebeuren!

Foto: Han Ernest

Nog los van wat dB’s muzikaal oplevert, denk aan de Kensingtons en de John Coffeys: het is ook de plek waar creatievelingen zich op een laagdrempelige manier kunnen ontwikkelen. Veel jonge mensen ontdekken zichzelf bij dB’s. Het is een ontmoetingsplek waar je volwassen kunt worden, muzikaal én sociaal. En het is ook een thuis voor veel muzikanten. Zelfs voor Kensington. Als zij met een grote touringcar op tournee gaan, starten ze bij dB’s. Daar kunnen ze hun bus kwijt en voelen ze zich thuis.

DJ St. Paul: Al 25 jaar een missionaris

De clubavond Pop-O-Matic bestaat 25 jaar. DJ St. Paul (Paul Nederveen) staat al vanaf het begin aan het roer, samen met de vj Switchdoctor. Tot een paar jaar geleden was het wekelijks feest in Tivoli/TivoliVredenburg, nu is dat nog een keer per maand in de Ronda. Samen met De NUK blikt dj St. Paul terug op 25 jaar Pop-O-Matic.

Hoe verklaar je het jarenlange succes van Pop-O-Matic?

‘In een tijd waarin alles heel snel gaat, is het fijn om ankerpunten te hebben. Door de jaren heen heeft deze avond een vertrouwde positie verworven binnen het Utrechtse nachtleven. Dat komt voor een groot deel door de flexibele, brede formule van de avond, met aandacht voor veel genres. Pop-O-Matic is enerzijds niet gebonden aan hypes en anderzijds aan sentiment. Daardoor is het makkelijk om in te blijven spelen op de popculturele tijdsgeest. Vanaf het begin zijn er de vertrouwde elementen: ik als dj, de vaste vj en Tivoli als host. Zo krijgt deze avond een eigen karakter, een handtekening. Pop-O-Matic is vertrouwd door de makers en flexibel door de formule.’

Sophie Straat maakt geen liefdesliedjes 

De koningin van een nieuwe generatie protestzangers, zo wordt de Amsterdamse Sophie Straat genoemd. Op haar eerste album ‘Smartlap is niet dood’ verpakt ze haar kritische teksten in toegankelijke melodieën. ‘Er zijn gewoon veel dingen waar ik het niet mee eens ben.’

Het contrast is groot tussen de onvervaarde zangeres van de maatschappijkritische liedjes en de ingetogen variant aan de telefoon. In haar teksten neemt ze geen blad voor de mond, maar tijdens het interview is ze weinig uitgesproken. Het protest bewaart ze voor haar muziek, zoveel is duidelijk.

Foto: Luca Roelvink

Haar echte naam is Sophie Schwartz. ‘Toen mijn moeder ontdekte dat er op Facebook privacy details waren gelekt, leek het haar verstandiger om daar niet langer onder mijn eigen naam te staan. Mijn broer koos de naam Sophie Straat voor mij. Als grap, maar ook omdat we in die tijd veel naar hiphop luisterden.’ Toen de zangeres een artiestennaam nodig had voor haar afstudeerproject, was de keuze snel gemaakt.

Het project, met als thema de gentrificatie in Amsterdam, leidde tot haar eerste ep ’T is niet mijn schuld. Met een vet Amsterdams accent zingt Straat een aantal smartlappen over de woningcrisis en andere hoofdstedelijke sores. Zelf kreeg Sophie Straat met de gentrificatie te maken toen ze vanuit Den Haag, waar ze aan de kunstacademie studeerde, terug wilde keren naar Amsterdam en geen woning kon vinden.

Reis door Yucatan, Mexico

In mei dit jaar maakte ik samen met mijn vriendin een prachtige reis door Yucatan in Mexico. Tijdens die reis heb ik op Polarsteps wat foto's geplaatst en heb ik een verslag gemaakt dat hieronder te lezen is. 

Cancun en Isla Mujeres

Na ruim twee uur vertraging op Schiphol door een defecte airco in ons vliegtuig, en na een 'wolkenzachte landing' (aldus de gezagvoerder van United Airlines) in Houston en een verder voorspoedige doortocht naar Cancun, is de eerste indruk van Mexico, mede als gevolg van de nog aanwezige dikke Nederlandse kledij: pff wat is het warm ...

Rond 2.00 in de nacht (Nederlandse tijd) zitten we met een lichte jetlag, en een flinke trek, op advies van onze hotelbaas in een soort van kantine met selfservice, vlakbij het hotel, aan een (te duur) bord met rijst, kip en warme groenten. Koude groente durven we nog niet aan, gezien de waarschuwingen in de reisgids over mogelijk ziekmakend water. Het hotel ligt aan een drukke weg in Cancun, maar onze ruime kamer en prachtig uitzicht op zee (en de volle maan) vergoedt veel ...

Cancun is niet de mooiste stad van Mexico, verre van: sinds de Mexicaanse regering in 1968 besloot om het pittoreske vissersdorpje te veranderen in een touristisch centrum, zijn het vooral de grote en hoge hotelketens die het beeld bepalen. Op het hagelwitte strand, met palmbomen en heerlijk zeewater (soms blijft er wel een stukje zeewier tussen je tenen hangen, of achter je oren), is het wel erg fijn toeven de eerste dag van onze reis. Een leger leguanen houdt de wacht op het strand. Intrigerende (maar ongevaarlijke) oerbeesten zijn het, ik zag ze nooit eerder in het wild.

 Utrecht’s got talent

Dat er in en rond Utrecht heel veel mooie muziek wordt gemaakt, is geen geheim. Op welke singles, EP’s en albums kunnen we ons deze zomer verheugen? 7 pareltjes op een rij.

1. Bowl - Options, variables, shapes en angles (single)

Foto: Joy van den Berg

In een afgeladen dB’s won Bowl in april van dit jaar de finale van de Utrechts bandwedstrijd Clash of the Titans. Het vijftal kreeg de geldprijs uit handen van cultuurwethouder Eva Oosters. Bowl zorgde met haar hyperactieve, dwarse postpunk voor een heuse moshpit in de zaal. ‘Strak georganiseerde chaos’, was een van de loftuitingen in het juryrapport. ‘Options, variables, shapes en angles’ is de eerste single van de Utrechtse band, die werd gevormd op de Herman Brood Academie. Voor elk optreden zeggen de bandleden tegen elkaar: ‘Ik heb zin om te bowlen!’, vrij naar: ‘Fuck it dude, let’s go bowling’, uit de filmklassieker ‘The Big Lebowski’.

2. La Belle Époque - Back where I belong/Take it slow (single, met Maurits Westerik)

Twee jaar geleden bracht Danny van Tiggele (voorheen gitarist bij Mister and Mississippi) zijn eerste soloalbum uit: ‘Volume 1’. De liedjes waren van zijn hand, maar werden gezongen door gastmuzikanten. In november van dit jaar komt Van Tiggele met de opvolger en onlangs verscheen de eerste single ‘Back where I belong/Take it slow’. Maurits Westerik (eerder zanger bij GEM en Bewilder, tegenwoordig directeur van Best Kept Secret) neemt de vocalen voor zijn rekening. Dat is mooi, want muzikaal gezien is het al een tijdje stil rondom de Utrechter. Deze fijne melodische gitaarsong belooft veel voor het tweede album van La Belle Époque, waarop bijdrages zullen staan van o.a. Tim Knol, Robin Kester, Cato van Dijck (My Baby) en Spike (DI-RECT).

Spinvis speelt met klanken en woorden 

Be-Bop-A-Lula heet het nieuwe album van Spinvis, een verwijzing naar de oerkreet van de rock ‘n roll. ‘Het gaat om het pure plezier van een woord dat iets betekent zonder dat je precies weet wat. Dat gevoel heb ik altijd in mijn muziek behouden.’

Rock ’n roll is niet meteen het muziekgenre dat je associeert met de bedachtzame pop van Spinvis. ‘Dat klopt,’ zegt Erik de Jong lachend. ‘Maar sinds die oerkreet van 70 jaar geleden door Gene Vincent heeft rock ‘n roll zich ontwikkeld tot de meest uiteenlopende vormen. Van Duitse krautrock, Japanse bliepjesmuziek tot extreme electro-disco.’ En ja, zelfs tot Spinvis. ‘Ik ben toch ook een armpje van die octopus.’

‘De oudere generatie had niet door wat ermee bedoeld werd,’ vervolgt hij, ‘maar de jongeren begrepen het precies. Be-bop-a-lula heeft geen betekenis, maar des te meer gevoelswaarde.’ En daar is de connectie met de muziek van Spinvis. ‘Dat valt goed te rijmen met wat ik doe ja. Bij mijn teksten heeft het ook weinig zin om je af te vragen wat het betekent. Het gaat om het spelen met klanken en woorden, zonder veel waarde te hechten aan de betekenis.’

Dichter bij huis: Janne Schra

Janne Schra had al een succesvolle carrière met jazzpopformatie Room Eleven achter de rug toen ze in 2010 besloot om solo verder te gaan. Onlangs verscheen haar nieuwe album: The Heart Is Asymmetrical. ‘Met deze plaat was het net als met de liefde: niet sturen, geen plaatjes in je kop, het gewoon laten gebeuren.’

Met haar vorige band, De Vogels, maakte zangeres Janne Schra een succesvol Nederlandstalig jazzalbum: In de Regen. Het nummer Het Enige Dat Ontbreekt werd genomineerd voor de Annie M.G. Schmidtprijs en voor het album kreeg ze een Edison Jazz. Janne’s* nieuwe plaat, getiteld The Heart Is Asymmetrical, is een Engelstalige popplaat. ‘Gevoelsmatig ga ik vaak zo te werk,’ zegt ze. ‘Ik maak iets dat in mijn hoofd lijnrecht tegenover het vorige staat wat ik heb gedaan.’

Foto: Sophie Schra

Heb je wel een voorkeur voor de Engelse of de Nederlandse taal?

‘Uiteindelijk zing ik het liefst in het Engels. Ik vind de klank mooier. Het Nederlands kan hard zijn, met veel k’s en t’s. Ook blijf ik het lastig vinden om de juiste r te vinden. Engels zingt gewoon fijner. Een nadeel is wel dat tekstuele vondsten vaak verloren gaan voor de luisteraar; daarvoor leent het Nederlands zich beter.’

Gert Vlok Nel: Van Beaufort-Wes naar het Beauforthuis

Het eerste concert van de Zuid-Afrikaanse zanger Gert Vlok Nel in het Beauforthuis was rap uitverkocht. De liefhebbers van zijn muziek krijgen op 7 mei nog een kans om hem te bezichtigen. Interviews geeft Gert Vlok Nel slechts bij hoge uitzondering, dus het is best bijzonder dat Beaufortpost hem te spreken krijgt.

‘Must have been a Dutchman long ago, cause I’ve loved the sea and rivers so,’ zo luidt de aankondiging van zijn optreden in het Beauforthuis. Gert Vlok Nel heeft altijd een speciale connectie gehad met Nederland. En dan met name met het Beauforthuis.

Het is alweer enige tijd geleden dat er twee mooie albums van hem verschenen: ‘Beaufort-wes se beautiful woorde (2006) en Onherroeplik (2012). Tegelijk met het eerste album verscheen er een fraaie documentaire over zijn roots, getiteld Beautiful in Beaufort-Wes. Met zijn melancholieke, kalm meanderende liedjes, poëtische teksten in het Zuid-Afrikaans en zijn onnadrukkelijke, zachte stemgeluid verkreeg Gert Vlok Nel in Nederland een flinke schare bewonderaars. Sindsdien komt hij op onregelmatige basis naar ons land voor een aantal optredens.

Ik spreek met Gert Vlok Nel op een stenen bankje, net buiten concertzaal Willem Twee in Den Bosch, waar hij vanavond zal optreden. Dat we het interview in de buitenlucht doen, met veel afleidende straatgeluiden tot gevolg, is zijn uitdrukkelijke wens. Al snel blijkt waarom: de zanger draait het ene na het andere shagje. ‘Hij is geen prater,’ zegt manager Chris Grobler tijdens de kennismaking. Wat volgt is een vrij wonderlijk gesprek, waarin Gert Vlok Nel mij het ene moment bulderend van de lach op de schouders slaat, en een volgend moment kortaf, en nogal korzelig reageert met: ‘Daar geef ik geen antwoord op.’

Record Store Day: de dag dat vinyl wordt gevierd

Zaterdag is alweer de 24e editie van Record Store Day, de dag dat platenzaken en platenlabels vinyl in het zonnetje zetten. Ook in Broese zijn dit jaar weer speciale, gelimiteerde vinylreleases te koop en zijn er een aantal mooie optredens te zien.

De oorsprong van Record Store Day ligt in de VS, waar in 2008 werd begonnen met de jaarlijkse viering van vinyl. De dag was bedoeld om de (noodlijdende) onafhankelijke platenzaken te ondersteunen. Sinds 2010 worden ook in Groot- Brittannië, Nederland en veel andere Europese landen allerlei muzikale activiteiten georganiseerd. In Utrecht is boeken- en muziekwinkel Broese een van de vaste deelnemers. De NUK sprak met Bertram Borkes.

Kun je je de eerste deelname aan RSD nog voor de geest halen?

‘Jazeker. In 2017 hadden we een geweldige aftrap met een optreden van Maurits Westerik, bekend van GEM. Hij was toen net begonnen met zijn nieuwe band Bewilder. Ik was dol op hun eerste album. Toen ik hem vroeg om bij ons te komen spelen met RSD, was er net een cd verschenen met opnames bij 3VOOR12, waar verschillende bands een uur lang het nummer Forza (It is) van Bewilder hadden gespeeld. Allemaal in een andere uitvoering. Het was mijn advies geweest om daar een cd van te maken. Tijdens onze eerste line up in 2017 hadden wij de primeur van die cd. Daar ben ik nog steeds supertrots op! De eerste editie van RSD was overigens al in 2009, maar Broese kreeg pas het eerste muziekhoekje achter in de winkel in 2016. Daarom deden wij eerder nog niet mee.’

De Plaatboef: een no nonsens platenzaak zoals het hoort 

Zaterdag is het weer Record Store Day, met tal van instore optredens en speciale vinyledities. De tweedehands platen- en cd winkel de Plaatboef aan de Oudegracht in Utrecht viert deze dag vanzelfsprekend mee.

In de oudste platenzaak van Utrecht staan nog geen optredens gepland, maar eigenaar Nico Kruithof verwacht dat er nog wel een paar bands komen spelen. ‘Vaak word ik op het laatste moment benaderd door muzikanten die nergens anders zijn ingedeeld. Zij kunnen dan hier terecht.’ In het verleden was het tijdens Record Store Day nog wel eens volle bak in de Plaatboef, met optredens de hele dag door, maar de ruimte in de winkel is te beperkt. ‘Mensen kunnen dan niet meer naar binnen om iets te kopen.’

Foto: Angeliek de Jonge

Dat er zaterdag (vooralsnog) geen bands in zijn muziekwinkel staan, betekent geenszins dat Plaatboef niet meedoet met Record Store Day. Ook hier kunnen muziekliefhebbers terecht voor mooie, exclusieve releases. Om na te gaan wanneer hij voor het eerst deelnam, peutert Kruithof een aantal over elkaar geplakte posters los. ‘Ah, vanaf 2012 zie ik. Dit jaar wordt het dus de elfde keer.’

Op je gevoel

Bjorn Blom en Alex Panhuizen vormen het duo Strijkplankpoëzie. Onder de titel Het gaat goed hoor maken zij een heikel onderwerp bespreekbaar: de mentale gezondheid van mannen. Ook lanceerden ze de dichtbundel En nu echt!

In hun studententijd ontdekten Bjorn en Alex dat ze een passie deelden: poëzie. De jongens besloten samen te werken. ‘We wilden iets voordragen in ons studentenhuis en bij gebrek aan een podium gingen we maar achter een strijkplank staan,’ vertelt Alex. ‘Een van onze vrienden zei: “Mannen kunnen net zomin strijken als over emoties praten.” Toen hebben we de strijkplank gehouden als

symbool.’

Foto: Werry Crone

Jullie vonden elkaar in de thematiek: emoties van mannen.

‘Ja, er was er meteen een match. We komen allebei uit stereotiepe VVD-stemmende gezinnen waar niet gepraat werd over gevoelens. Niet dat het verboden was, maar al snel werd er dan gezegd: Oké, volgende onderwerp!” Toen we in Utrecht gingen studeren, bleek het daar wel te kunnen. Dat was een openbaring voor ons.’

Stripmakers over Utrechts stripfestival MUS

Op MUS, het Utrechtse stripfestival, presenteren cartoonisten hun werk. Ook zijn er workshops, gesprekken en de uitreiking van de Gouden MUS. Drie makers blikken vooruit.

Wilbert van der Steen

Wat vind je van dit festival?
‘Heel tof, vooral omdat het kleinschalig is en net iets anders dan de reguliere stripboekenbeurzen. Daar staan vaak stands van grote uitgevers en handelaren met dozen waarin mensen kunnen rommelen. Deze markt is intiemer, zodat je eerder contact hebt met bezoekers.’

Het zal je vaak gevraagd zijn: ben je familie van Willy van der Steen?
‘Nee. Misschien heel ver weg, maar dat heb ik nooit uitgezocht. Of ik voordeel heb van deze achternaam? Misschien gaan mensen eerder kijken wat ik maak. Het is wel grappig dat ik in 2013 de Willy Van der Steenprijs gewonnen heb. De Suske en Wiske-boeken heb ik als kind verslonden, maar later ben ik andere dingen gaan lezen.’

Wat is je favoriete strip?
‘Thieves van Lucie Bryon vind ik erg leuk. Het gaat over twee jonge meiden die allebei graag stelen. Ze besluiten om de spullen terug te brengen en worden dan verliefd op elkaar. Het is een mooi, lief en bijzonder verhaal. Ik schrijf zelf ook veel over lhbtq+ gerelateerde onderwerpen, omdat dat mijn wereld is. Binnen het Nederlandse taalgebied gebeurt dat nog maar weinig0. Maar het is wel belangrijk, vind ik. Als jonge jongen had ik dat graag gezien: een representatie van mijn eigen gevoelswereld, een plek waar ik me thuis voel.’

Luna Movement: ‘Bewegen is goed voor alles’

Luna Movement is een nieuwe Utrechtse jongerenorganisatie bedoeld om de jeugd in beweging te krijgen. Aan de basis staan Ramzi Abu-Zeid en Daniël Cissé. ‘We zijn een soort grote broers voor de kids, ze zien ons als voorbeeld.’

In Buurtcentrum Hart van Hoograven zijn de twee net klaar met de activiteit ‘Politiekids’, bedoeld om kinderen tussen 8 en 12 jaar een positiever beeld bij te brengen van de politie. Luna Movement is verantwoordelijk voor het sportieve gedeelte.

De les bestond uit een uurtje ‘balans-gerelateerde spelletjes’: ‘Een circuitje, overgooien met een bal terwijl je achteruit loopt, dat soort dingen,’ vertelt Ramzi. De twee zijn tevreden over hun les, al kan het altijd beter: ‘Soms moeten we duidelijker onze grenzen aangeven. De kids zijn snel afgeleid en worden dan erg druk. Voor ons is dit ook leerzaam,’ zegt Ramzi.

Luna Movement is een nog vrij jonge organisatie, bestaande uit een tiental jeugdige trainers die nog studeren, of net klaar zijn met een opleiding. De gemene deler van deze groep jongeren: ze hebben allemaal een passie voor sport/beweging en vinden het leuk om met kinderen te werken.

De vette sound van Rob Touber

Muziekjournalist Frank Jochemsen maakte samen met Jim Immig een podcast over tv-regisseur en platenproducer Rob Touber: De Rob Touber sound. Daarbij deden ze een verrassende vondst: het onaangetaste oeuvre van Touber in audio.‘Hij haalde artiesten uit hun comfortzone.’

Bij het horen van de naam Rob Touber zal niet bij iedereen een belletje gaan rinkelen. Touber stierf al op 38-jarige leeftijd en van zijn tv-opnames is bijna niks bewaard gebleven. ‘Zelf heeft hij ook nooit op de voorgrond getreden. Dat was meteen ook zijn grootste drama: hij wilde zanger worden, maar dat was onmogelijk vanwege hevige astma,’ vertelt Jochemsen. ‘En in Nederland gaan we niet goed om met ons culturele erfgoed. Dat veel mensen aan hem voorbij lopen is een belangrijke drijfveer voor onze podcast.’

Foto: Beeld en Geluid

Het was oud-directeur van de VPRO Arie Kleijwegt die een belangrijke rol speelde bij de start van de carrière van Rob Touber, zo rond 1965. Touber schreef in die tijd behoorlijk kritische tv-recensies. ‘Op een gegeven moment zei Kleijwegt: ‘Als je het zo goed weet allemaal, waarom doe je het dan niet zelf?’ Zo belandde Touber achter de schermen en begon hij volgens Jochemsen met een professie die op dat moment nog moest worden uitgevonden: tv-regisseur annex platenproducer. ‘Dat vak heeft hij in Nederland mede vormgegeven.’

Klein Bulgarije in Utrecht

Aan het eind van de Amsterdamsestraatweg zit sinds een maand een Bulgaarse supermarkt, de eerste in Utrecht. Eigenaar Anton Antonov. ‘Ik wil de mensen in Utrecht kennis laten maken met de Bulgaarse keuken.’

De ballonnen in de kleuren van de Bulgaarse vlag ter ere van de opening hangen nog boven de deur van de ingang. En de ontvangst door Antonov en zijn vrouw Daniela met een stukje banitsa (smaakvol Bulgaars gebak) is allerhartelijkst. Banitsa is een van de typisch Bulgaarse producten die verkrijgbaar zijn in Little Bulgaria.

De winkel aan het eind van de Amsterdamsestraatweg is nu ruim een maand geopend. Het loopt al behoorlijk goed, zegt Antonov. ‘Vandaag (dinsdag, red.) is het iets rustiger dan anders omdat veel mensen hun inkopen in het weekend doen en dan een paar dagen vooruit kunnen.’

Foto: Angeliek de Jonge

Lange tijd had Antonov twee fietsenzaken in hartje Amsterdam. Door corona en het wegblijven van toeristen nam de klandizie flink terug. Toen daar een conflict bijkwam met de eigenaar van een van de panden besloot Antonov te stoppen als fietsenmaker en uit te kijken naar iets anders. Een vriend stelde voor om een Bulgaarse supermarkt te beginnen. ‘Ik dacht: waarom niet?’ In Amsterdam bleken er al twee te zijn, dus richtte Antonov zijn blik op Utrecht. 

Het muzikale protest van Sophie Straat

Ze wordt de koningin van een nieuwe generatie protestzangers genoemd. De Amsterdamse zangeres Sophie Straat verpakt haar maatschappelijk relevante boodschap in een smakelijke mix van smartlap en pop.

Als afstudeerproject aan de kunstacademie zong Sophie Straat (echte naam Sophie Schwartz) een lied over gentrificatie, iets waarmee ze zelf geconfronteerd werd in de Amsterdamse wijk De Pijp waar ze woonde. Vanaf dat moment is Straat protestzanger en zingt ze ook over onderwerpen als homohaat, de abortuswet in de VS en politiegeweld. Hoewel haar boodschap serieus is, zorgt humor voor een lichte toon. ‘Ja, ik breng het altijd met een knipoog. Dat maakt het draaglijker om met dit soort onderwerpen te dealen.’

Koos je voor de artiestennaam Straat omdat die goed past bij levensliederen?

‘Nee, Straat was altijd al mijn bijnaam. Toen het niet handig bleek om bij Facebook al je gegevens online te zetten, stelde mijn moeder voor om een andere achternaam te kiezen. Mijn broer en ik kozen voor ‘Straat’ omdat we veel op straat speelden. Vanaf dat moment dacht iedereen dat ik zo heette. Toen ik mijn eerste liedje uitbracht en een artiestennaam nodig had, was de keuze snel gemaakt.’

Best opvallend, een jonge zangeres die zegt beïnvloed te zijn door smartlappen.

‘Aanvankelijk luisterde ik er helemaal niet naar. Mijn ouders draaide de Stones en de Beatles. Toen ik de Zangeres zonder Naam hoorde, werd ik getriggerd. Zij kwam op voor homo’s en sprak zich uit tegen racisme en de oorlog in Vietnam. En als vrouw moest ze extra hard haar best doen. Dat alles sprak mij erg aan. Ik ben me gaan verdiepen in de betekenis van de smartlap.’