Van pakketboot en salonboot tot woonschip

Cisca de Ruiter is al jaren gefascineerd door woonschepen en schreef een boek over de markante, en Utrecht oudste woonboot 'Ora et Labora'.

Vrijheid
De fascinatie voor woonboten ontstond tijdens haar jeugdjaren toen ze vriendjes en vriendinnetjes er op zag wonen. Rond haar twintigste bewoonde ze zelf, in Utrecht, voor het eerst een woonschip: "De buitenwereld keek raar tegen me aan, opeens ben je een ander soort burger. Veel mensen vinden het toch armoedig." Momenteel woont De Ruiter met veel genoegen op een woonboot aan de Vechtdijk: "Je ervaart hier een gevoel van vrijheid omdat je midden in de natuur woont. Als het stormt, leef ik mee met de wind en met het water. En het vrije zicht is natuurlijk prachtig."

Fantasieën

Waarom besloot De Ruiter een boek te schrijven over de 'Ora et Labora'? "Het is het oudste woonschip van Utrecht, en bovendien is zij heel markant vanwege de pijp uit het dak en de salonramen." De woonark kent een rijke geschiedenis: Rond 1900 deed hij nog dienst als pakketboot en vanaf 1917 fungeerde de 'Ora et Labora' als salonboot tussen Giethoorn en Zwolle. Vanaf de jaren dertig was hij gelegen aan de Leidsekade in Lombok: "Veel mensen in die wijk zijn opgegroeid met de woonboot: sommigen hadden hele fantasieën als ze ernaar keken. Een jongen die ooit op de brugleuning stond te kijken, fantaseerde dat hij later op zee zou gaan reizen. Jaren later is hij sleepbootkapitein geworden!"

Restauratie
In 2008 werd de 'Ora et Labora', zonder ligplaats, te koop aangeboden en dreigde sloop voor het monumentale woonschip. Omwonenden en zelfs de Utrechtse politiek kwamen in opstand. Uiteindelijk was het een oud-inwoonster van Lombok die sloop wist te verhinderen door het schip te kopen. De boot werd gerestaureerd bij Museumwerf Vreeswijk in Nieuwegein en ligt sinds enkele jaren, bewoond, in de Utrechtse Parkhaven. De Ruiter heeft gemengde gevoelens over die opknapbeurt: "Ik ben natuurlijk blij dat de 'Ora et Labora' gered is van de sloop, maar hij moest wel erg worden aangetast om in de Parkhaven te mogen liggen." Om daar een plekje te krijgen namelijk moest de woonboot zijn uiterlijke kenmerken van vijftig jaar geleden terugkrijgen. De Ruiter: "In een klap is zo een halve eeuw woonbotengeschiedenis weggevaagd."

Met het boek wil De Ruiter de toekomst voor de 'Ora et Labora' verzekeren: "Ik hoop dat het bijdraagt aan een monumentstatus voor deze boot. Maar ik heb met name de woonboten in het algemeen in een positief daglicht willen zetten: er wordt vaak te negatief naar gekeken."

Cisca de Ruiter schreef en illustreerde voor diverse woonbotenmagazines. Ze stond aan de basis van het Project Stalen Woonschepen Utrecht, waarin onderzoek wordt gedaan naar de historie van oude, tot woning verbouwde voormalige bedrijfsschepen. Ook is ze werkzaam bij Museumwerf Vreeswijk. 

Eerder publicatie in het Stadsblad.