Een rondreis door een dictatuur

'Genadeloos gelukkig in Noord-Korea' luidt de titel van een ironisch getoonzet foto-/gedichtenboek van Dennis van Tiel. Het repressieve Noord-Korea lijkt in eerste instantie niet de meest voor hand liggende bestemming. 

Wat deed Van Tiel besluiten om het Aziatische land te bezoeken? "Ik ben altijd al gefascineerd geweest door '1984' van Georges Orwell. Een absurde maatschappij zoals in dat boek beschreven wilde ik ooit in het echt zien. Je gelooft nauwelijks dat zo'n land echt bestaat, totdat je er zelf bent."

Geregisseerd
Jaarlijks mogen maar tweeduizend westerlingen het land binnen, dus het is best bijzonder dat de fotograaf Van Tiel daar in slaagde: "Ik ben ook boekhouder van beroep, dus dat heb ik maar opgegeven bij de aanvraag van een visum." Samen met drie Nederlanders, twee Amerikanen, twee gidsen, een cameraman en een buschauffeur reisde Van Tiel elf dagen, deels per fiets, door Noord-Korea.
 De tocht werd uitgestippeld door de gidsen zelf, en leidde het gezelschap langs torenhoge monumenten van de Grote Leider (waar Van Tiel geacht werd een bosje bloemen te leggen), een strak georkestreerde kindervoorstelling, exposities, een kunstmestfabriek en twee coöperatieve boerderijen. Ondanks de geregisseerde rondreis langs de trots van het land, voelde Van Tiel zich redelijk vrij in zijn werkzaamheden: "Mensen op straat interviewen was geen probleem, zolang het maar niet over de Grote Leider ging."

Ironisch
Grote Leiders (de huidige, Pak Pong-ju, maar ook zijn voorgangers: zijn vader Kim Jong-il en zijn opa Kim Il-sung) zijn alom aanwezig in Noord-Korea, zo blijkt uit het fotoboek en het filmpje dat Van Tiel maakte tijdens zijn reis: in de vorm van reusachtige standbeelden, kolossale billboards, en ook natuurlijk indirect als gespreksonderwerp waarbij kritische vragen niet geoorloofd zijn: "Ik kreeg soms de slappe lach van de teksten van onze gidsen. Het ging maar door: "Dit hebben we te danken aan de Grote Leider" en: "Dit heeft de Grote Leider hier neergezet."

Voor zijn foto- en gedichtenboek gebruikte Van Tiel de plechtige, bombastische gedichten van Noord-Koreaanse hofdichters als leidraad: "Ik heb veel boeken van gevluchte hofdichters gelezen: het zijn een soort Bijbels met de Grote Leider als hoofdpersoon die alles voor elkaar heeft gekregen. Mijn gedichten zijn ironisch bedoeld, maar in Noord-Korea zouden ze het serieus kunnen opvatten."

Of de inwoners van de dictatoriale staat zelf wel zo ongelukkig zijn, vraagt Van Tiel zich ten zeerste af: "Als je niet beter weet en je gelooft in het systeem heb je het niet eens zo slecht, denk ik. De mensen voelen zich veilig in de schoot van de Grote Leider."

Eerdere publicatie in het Stadsblad.