Voor ieder kind is er een boek

Wat doe je voor de klas als je zelf niet van lezen houdt? Deze vraag staat centraal in het boek ‘Wie niet leest is gek’ van schrijver, columnist én parttime leerkracht op de Drie Koningenschool in De Meern, Naomi Smits.

‘Nederland bungelt wat betreft leesvaardigheid al jaren onderaan de internationale lijsten. De crux zit bij de leerkracht. Teveel leerkrachten lezen niet en zijn nauwelijks op de hoogte van het (actuele) kinderboekenaanbod,’ zegt Naomi Smits.

Waarom is het zo belangrijk dat leerkrachten zelf ook van lezen houden?

‘Zien lezen doet lezen. En een goed voorbeeld doet volgen. Het hoort gewoon bij het vak van leerkracht. Over rekenen kan een leerkracht niet zeggen: ‘Dat is stom, dat doe ik niet.’ Hetzelfde geldt voor lezen. Het hoeft niet je grootste hobby te zijn, maar je moet kinderen wel kunnen adviseren en enthousiasmeren. Pas als je weet waar hun interesses liggen, kun je ze naar een goed boek leiden. Een goede leerkracht weet kinderen dagelijks te verrassen en te verleiden met een mooi kinderboek.’

Zelf geef je les aan groep 8. Hoe pak jij dat aan in de klas?

‘Prepubers van groep 8 vinden lezen vooral stom. Dan zeg ik: ‘Je hebt het goede boek nog niet gevonden. Kijk, dit is een mooi boek voor jou!’ Ik ga het gesprek met ze aan. Ook lezen we samen een boek in de klas, momenteel is dat Koning van Katoren, dat in een tweetal of klassikaal wordt besproken. Daarnaast promoot ik elke ochtend een kinderboek. In elke klas heb je boeklovers en boekhaters. De meeste kinderen moet ik een boek in de maag splitsen. Dat is een uitdaging, maar ik ben ervan overtuigd dat er voor ieder kind een boek is.’

Niet alle leerkrachten gaan zo voortvarend te werk …

‘Nee, veel leerkrachten zeggen dat ze geen tijd hebben voor boekpromotie. Dat ‘pitchen’ kost je twintig seconden! En tijdens het stillezen doen veel leerkrachten de administratie, schrijven ze mailtjes of halen ze koffie. Ik ga dan ook een boek lezen. Zo geef je het goede voorbeeld. In een team van leerkrachten zitten gelukkig altijd wel een paar enthousiastelingen die de kar trekken. Zo kun je een overleg beginnen door goede kinderboeken aan te bevelen. Ook geef ik boekentips in de interne nieuwsbrief van school en promoot ik met vijf collega-leerkrachten kinderliteratuur op Instagram onder de naam ‘Leesknokploeg’.

In je boek ben je kritisch over de pabo-opleidingen.

‘Jazeker, daar kan nog een flinke slag worden gemaakt. Kinderliteratuur is een vrijwillig vak op de pabo, terwijl elke student verplicht zou moeten worden om wekelijks een kinderboek te lezen. Na vier jaar heb je er dan tweehonderd gelezen! Laatst vroeg ik iemand die net klaar was met de pabo welk kinderboek hij het laatst had gelezen. ‘Rupsje Nooitgenoeg’, luidde het antwoord. Hij gaf les in de bovenbouw. Ik moest bijna huilen toen ik dat hoorde. ‘Ja, maar lezen kost hartstikke veel tijd!’, zeggen ze als ik daar een opmerking over maak. Een prentenboek heb je in tien minuten gelezen. En je kunt ook in de auto, of tijdens het hardlopen een luisterboek of een podcast opzetten.’

Waarom is het ook weer zo belangrijk dat kinderen lezen?

‘Het vergroot hun wereld en draagt bij aan een beter leven. Lezen vergroot schoolprestaties en dus ook maatschappelijke kansen. Vergeet ook de emotionele waarde van lezen niet: denk aan de fantasie, prikkeling en ontspanning die het oproept bij kinderen. Er gaat een wereld voor je open. Je gaat op reis door thuis te blijven. Verbeelding is heel belangrijk, zo kun je jezelf verplaatsen in de emoties van een ander.’

Eerdere publicatie in AD Utrechts Nieuwsblad.