Goede kweekvijver

Het verhaal over piratenzender Radio Veronica is er een van pionieren, branie (of (over)moed) en (te) grote ego’s. Kundig opgetekend in het gelijknamige boek.

Veel medewerkers die later bekend zijn geworden bij radio of tv hebben het vak geleerd op de boot in de Noordzee, zoals Lex Harding, Tineke de Nooij, Harmen Siezen, Barend en Van Dorp en Chiel Montagne. Zelfs Boudewijn de Groot vond er een paar maanden emplooi als dj, onder het pseudoniem Marcel Overstegen.

In april 1960 starten twee vermogende broers, naar het voorbeeld van een Deense radiopiraat, de Vrije Radio Omroep Nederland. Om de regels te omzeilen, vaart het zenderschip buiten de territoriale wateren. Aanvankelijk onder Panamese vlag, later de Guatemalteekse.

De naam verandert al snel in Veronica, naar ‘Het schaap Veronica’, een gedichtenbundel van Annie M.G. Schmidt over een schaap met zwarte poten. Ook Radio Veronica wordt, zeker in de begintijd, als het zwarte schaap beschouwd door de gevestigde orde.

Met een geleende bandrecorder en singels/elpees uit eigen collectie worden de eerste uitzendingen in elkaar gedraaid. Na elk kwartiertje muziek is er dertig seconden aan reclameboodschappen te horen. ‘Geen godsdienst, geen politiek,’ luidt het motto. ‘De meeste Nederlanders vinden de zuilen stomvervelend. Ze hebben behoefte aan prettige achtergrondmuziek.’

Ondanks tegenwerking van de PTT (‘De omroep verstoort reddingsdiensten op zee’), interne strubbelingen vanwege (te) grote ego’s en een toenemende concurrentie op zee (o.a. Radio Caroline en Radio Noordzee Internationaal) wordt Radio Veronica een groot succes. Jongeren lopen weg met de omroep die wel oor heeft voor de populaire (Amerikaanse) popmuziek. Een enthousiaste groep radiopioniers onder leiding van Willem van Kooten (alias Joost den Draaijer) voelt de tijdsgeest perfect aan.

Er zijn goedgebekte dj’s, flitsende jingles en interviews met sterren als Chuck Berry en Stevie Wonder. Staande uitdrukkingen als ‘gouwe ouwe’ en ‘met stip’ worden gemunt. De Top 40 ziet het licht, net als de Tipparade (inclusief De Alarmschijf), de Top 100 Aller Tijden en Candlelight. Ook wordt er een begin gemaakt met de horizontale programmering. Een gehaaide promotiecampagne (met Drive in shows, afgedrukte Top 40 lijsten, thema-uitzendingen en steun aan goede doelen) doet de rest.

Minder fraai is de bomaanslag op het concurrerende zendschip van Radio Noordzee Internationaal. Wonder boven wonder vallen er geen doden tijdens die krankjorume actie. De politiek maakt uiteindelijk een einde aan het roerige piratenbestaan van Radio Veronica. In 1974 volgt er -ondanks een grote protestmanifestatie- een laatste, dramatisch getoonzette uitzending vanaf het schip. Later, aan land, zou de Veronica Omroep Organisatie de grootste omroep worden.

Eerdere publicatie in Oor.