‘Van lezen word je een aardiger mens’

Jongeren aan het lezen krijgen: een onbegonnen zaak? Samen met schrijver Margje Woodrow waagde Ronald Giphart een poging met verhalen die zich afspelen in de wereld van de populaire game Assassin’s Creed Valhalla. ‘Ik roep al jaren: schaf de verplichte boekenlijst af!’

Het project Readification is een initiatief van de Leescoalitie, die het lezen wil bevorderen, en Ubisoft, de ontwikkelaar van het videospel Assassin’s Creed Valhalla. Populaire games en hun fictieve werelden vormen de basis voor nieuwe verhalen, met als doel jongeren te enthousiasmeren om te gaan lezen. De Utrechtse auteur Ronald Giphart schreef ‘Het grote feest voor Bent’, een spannend en grappig verhaal over Vikingen, vriendschap en het leven.

Waarom is het ook alweer zo belangrijk is dat de jeugd meer gaat lezen?

Ronald Giphart: ‘We zijn op een gevaarlijk punt beland. Er wordt een generatie jongeren opgevoed waarvan een groot deel praktisch analfabeet is, die zich niet schriftelijk kan uiten en uitingen op schrift bijna niet begrijpt. Dat maakt het moeilijk om deel te nemen aan arbeidsprocessen als scholing en sollicitatie. Ook word je van lezen empathischer. Je leert hoe andere mensen zich gedragen en je gaat je eigen normen en waarden toetsen aan wat je te lezen krijgt. Al met al word je van lezen een vriendelijker, aardiger mens.’

Waarom lezen Nederlandse jongeren nog maar zo weinig? Vanwege alle online verleidingen?
‘Dat speelt mee, maar belangrijker is: het taalonderwijs deugt niet. Met name de taalanalyse is de dood in de pot. Elk kind houdt van lezen als het op de middelbare school komt. Die liefde voor lezen wordt er stelselmatig uitgerost door een veel te analytische omgang met boeken, taal en lezen. Voor alle duidelijkheid: er zijn veel goede leraren die de liefde voor het Nederlands willen overbrengen. Maar door het schoolsysteem moeten ze leerlingen dwingen om bepaalde boeken te lezen. Ik roep al jaren: schaf de verplichte boekenlijst af! Laat kinderen zelf bepalen wat ze willen lezen.’

Je komt veel op scholen. Wat merk je daar van belangstelling voor taal?
‘Ik was met Broederliefde, een populaire rapband, op een middelbare school. De bandleden vertelden hoe hun lyrics kunnen aansluiten bij een levensgevoel. De jongeren begrepen dat helemaal. Muziek is hun identiteit. Vervolgens vertelde ik dat literatuur ook je levensgevoel onder woorden kan brengen en je kan troosten met taal. Maar dat begrepen ze niet. Ik legde het uit: “Stel dat je liefdesverdriet hebt. Je kunt dan naar rap luisteren, maar ook een boek lezen.” Toen zei een meisje: “Voor mij is het meer liefdeswoede.” Prachtig. “Jij hebt hier op een dinsdagochtend het woord liefdeswoede bedacht. Dat is de kracht van taal,” zei ik.

De verhalen van Margje Woodrow en jou zijn te vinden in de Ubisoft Special App. Hoe werkt het?
‘Samen met extra visuals, videobeelden en geluidseffecten krijgen lezers een unieke ervaring aangeboden in een al bestaande gameomgeving. We hebben voor Assassin’s Creed Valhalla gekozen omdat het momenteel de populairste is onder jongeren. De makers ervan wilden graag meewerken en hebben er ook in geïnvesteerd. Ik kende het spel niet, maar mijn zoon werd helemaal enthousiast toen ik erover vertelde. Het was een fantastisch project om te doen. En ik heb voor mijn werk urenlang het spel mogen spelen, haha.’

Eerdere publicatie in Uitagenda Utrecht.