Lichtvoetige ernst

Op het album Hemellichamen balanceert Lucky Fonz III wederom knap tussen luchtigheid en zwaarwichtigheid. De Amsterdamse liedjesschrijver zet serieuze zaken vaak op een vrolijke beat. ‘Tegenstellingen versterken elkaar.’

‘Volgende week begint mijn tournee, dus ik ben blij dat ik nu corona heb.’ Een dikke keel deed Lucky Fonz III (echte naam: Otto Wichers) besluiten om toch maar even een testje te doen. En ziedaar: het beruchte streepje. ‘Gelukkig ben ik niet erg ziek. Het is vergelijkbaar met een griepje of een stevige kater,’ vertelt hij redelijk monter door de telefoon. En qua timing had het inderdaad beroerder uit kunnen pakken: over een kleine week verschijnt zijn achtste album, Hemellichamen, en daarna volgt een Nederlandse tournee – dus dan wil hij natuurlijk fit zijn.

Vol vertrouwen kijkt hij uit naar de eerste reacties. ‘Ik denk dat de mensen het supermooi vinden!’ Helemaal nieuw is Hemellichamen overigens niet, aangezien Lucky Fonz III zijn fans tijdens de theatertour Buiten de lijnen al kennis liet maken met een aantal nummers. ‘Sommige liedjes zing ik al twee jaar. Daar heb ik intussen een emotionele band mee opgebouwd.’

Frappant is overigens dat er al een paar covers in omloop waren van nummers uit de theatershow, terwijl hij ze nu pas zelf op cd heeft gezet. ‘Dat vind ik wel mooi. Zo bestonden ze al in de folkachtige, orale traditie waarin ik me erg thuis voel. Maar de meest iconische versies moeten natuurlijk nog komen!’
Dat er nummers van hem worden gecoverd, beschouwt Lucky Fonz III als een groter compliment dan de lovendste recensie, ‘Waardering van de pers is heel mooi, maar nog mooier vind ik het als mensen naar mijn show komen en erop reageren. De driehoeksrelatie tussen mij, de muziek en het publiek is voor mij het belangrijkste. Daar moet iets gebeuren.’

Navigeren

Zijn album Hemellichamen laveert volgens Lucky Fonz III tussen vervreemding en connectie maken met de gemeenschap. ‘Openingslied “Kwantumwetenschapper” is gezongen vanuit het perspectief van iemand die het contact met de werkelijkheid is verloren, het laatste nummer, “Alles om je heen”, is juist een viering van het leven. Het geheel is opgebouwd als een verhaal.’ Andere thema’s: de onzekerheid over het niet-weten (‘Eerlijke onzekerheid is uiteindelijk fijner dan een valse zekerheid’) en het verlangen naar liefde, dood en wedergeboorte. Niet per se vrolijke kost, maar muzikaal geeft Lucky Fonz III er vaak een luchtige draai aan.

Op de albumcover – gemaakt door fotograaf Sanja Marušić – zien we de muzikant op een zonnige herfstdag tussen de bomen in de lucht zweven. Hoe kwam hij op het idee voor dit ontwerp? ‘Ik wilde mijn eigen lichaam tonen als een hemellichaam, ergens tussen hemel en aarde. Je ziet me in een gekke, bijna onmogelijke positie. Het is niet duidelijk of ik val of opstijg. Een dromerig, poëtisch en filosofisch beeld dat goed past bij de plaat.’

Ook over de titel van het album is nagedacht. ‘De liedjes zijn ook een soort hemellichamen. Je kunt op ze navigeren. Bovendien zit een lichaam, net als muziek, vol met ritmes en golfbewegingen. Muziek is een fysieke ervaring. En hemellichamen roepen het verlangen op om grote afstanden te overbruggen. Er zijn veel poëtische connecties tussen de titel van de plaat en de liedjes.’

Monohouseblues
Op zijn laatste albums schakelt Lucky Fonz III moeiteloos tussen lichtvoetigheid en zwaarwichtigheid. Onbekommerde liedjes als ‘Ik heb een meisje’ en ‘Linde met een e’ worden afgewisseld met serieuzere songs als ‘Ik mis je nu al’ en ‘De mossel’. Ook op Hemellichamen werkt hij op deze manier. Een mooie ballad als ‘De berg’ (‘dilettanten-Schubert’) wordt gevolgd door het vrolijke huppellied ‘Toedeloe’ (‘een monohouseblues’). ‘Ik houd van het contrast tussen dansbare luchtigheid en verstilde ernst,’ zegt hij. ‘Die tegenstellingen versterken elkaar ook. Een dansbaar liedje wordt nog dansbaarder als je daarvoor een moment van verstilling hebt. En diepgang wordt extra diep als er luchtigheid omheen zit. Het is een techniek die ik gebruik, maar het is ook een weerslag van hoe ik ben.’

In ‘Praat erover’ – een nummer dat hij schreef in opdracht van Stichting 113, een organisatie die zich richt op suïcidepreventie – adviseert ervaringsdeskundige Lucky Fonz III mensen open te zijn over hun psychische problemen. Een serieus maatschappelijk thema verpakt in een niks-aan-de-handmelodie. Hij doet het vaker. ‘Ik vind het niet tegenstrijdig: licht en donker in een lied. Soms heb je de zwaarste gesprekken op een fijne plek, bijvoorbeeld op een terras in de zon. Het leven is veelzijdig. Het is mooi dat muziek dat kan vatten.’

Helende werking
Lucky Fonz III is net zozeer beïnvloed door troubadours als Leonard Cohen en Bob Dylan (zoals is te horen op zijn eerste drie Engelstalige albums met veelal stemmige folk) als door opzwepende techno en house. Voor hem is het de gewoonste zaak van de wereld. ‘Ik heb hele sombere periodes gekend, maar ik ben ook een vrolijke dude die van house en raven houdt en de hele nacht kan dansen op een beat. Het houdt elkaar mooi in evenwicht.’

Over zijn depressieve periodes van een tijdje geleden is hij open geweest in de media. ‘Nu gaat het goed.’ Gelooft hij in de helende werking van muziek? ‘Zeker. Al is het bij mij meer een soort preventie. Als ik geen muziek zou maken, was ik heel ver van huis. Ik word er altijd vrolijk van en het verveelt nooit. Zolang ik me kan herinneren, is muziek een bron voor vreugde voor mij.’ Wat hij zoal opzet als hij zich slecht voelt? ‘Gabbermuziek, met een overstuurde basdrum. Dat geluid werkt voor mij als koffie, dan krijg ik zin om te leven!’

Eerdere publicatie in VPRO Gids.