Ut kump wie ut kump

In Limburg is hij een grote meneer, maar buiten de provincie is liedjesschrijver Arno Adams nooit doorgebroken. Ten onrechte, want hij heeft een rits prachtnummers op zijn naam staan. Een selectie daarvan is nu verschenen op de dubbelelpee ‘Ut is wie ut is’. “Ik ben een lui mens en daar ben ik wel tevreden mee.”

Carnaval en de donkere liedjes van ‘de treurwilg uit Belfeld’, Arno Adams. Een groter contrast is bijna niet denkbaar. De zanger is geen liefhebber van het driedaagse volksfeest, maar hij heeft er wel de start van zijn solocarrière aan te danken. Adams was frontman van een Engelstalige soulband toen hem werd gevraagd een bewerking te maken van de Venlose carnavalsklassieker ‘De twië einzame’ – geschreven door Frans Boermans en Thuur Luxembourg, bekend van ‘Och waas ik maar (beej mooder thoës gebleve)’. ‘Ik vond het altijd al vreemd dat mensen bij dit lied op het biljart stonden te dansen, terwijl de tekst helemaal niet vrolijk is,’ vertelt Adams op een Venloos terras aan de Maas.

foto: Mara van den Oetelaar

Hij doopte het carnavalslied in mineurakkoorden. De ingetogen versie, met alleen akoestische gitaar en zijn sonore stem, werd een succes en Adams werd gevraagd om op te treden in lokale radio- en tv-programma’s. Vanaf dat moment besloot hij alleen nog liedjes in het dialect te schrijven. ‘Die stijl paste veel beter bij mij.’

Zijn solodebuut D’r is gen verschil bevat liedjes over daklozen en criminelen, maar ook over rouw, liefdesverdriet en zijn familie. Adams blijkt van het type ruwe bolster, blanke pit. Soms melancholisch, soms venijnig en rauw. Muzikaal is het album een mix van blues, chanson en pop. Zo is de ballad ‘Haaj van mich’ een vette knipoog naar Bowies ‘Wild is the Wind’. Het zwierige ‘De Houfstad’ leek Adams toentertijd wel een geschikt liedje voor Rowwen Hèze. ‘Maar ik denk dat Jack Poels het toch niet had willen zingen, want er zit wel een donker randje aan.’ ‘We waren oet de klei getrokken boere, tussen dope, beer en hoere,’ luidt het couplet.

Fysieke malheur
Er volgen nog vijf soloalbums. Het ene meer jazzy of bluesy, het andere neigend naar singer-songwriter of pop. Adams’ afkomst, zijn omgeving en de kerk worden vaak bezongen, maar ook thema’s als eenzaamheid, de zelfkant, verslaving en de dood schuwt hij niet.

Onlangs verscheen een selectie van zijn liedjes op een vinyldubbelelpee. De eigenaar van de Venlose platenzaak Sounds, Geert Driessen, kwam met het idee. ‘Eerlijk gezegd was ik van plan om ermee te stoppen,’ vertelt Adams. ‘Ik vond dat ik alles wel zo’n beetje gezegd had. Toen Geert hiermee kwam, vond ik dat toch wel leuk. Zo ben ik toch weer een beetje met muziek bezig.’ Vier jaar lang ongeveer trok Adams zich – vanwege ernstige fysieke malheur: een hersenoperatie, een hartaanval en epileptische aanvallen – terug uit de muziek. ‘Toen mijn liedjes terugluisterde dacht ik: zo slecht waren die niet.’

De albumpresentatie vond plaats in het Venlose café Take Five, samen met vaste bandleden Mike Roelofs (piano), Jo Didderen (bas) en Bart Oostindie (gitaar). De laatste werd bij sommige liedjes vervangen door BJ Baartmans en Ton Clout, gitaristen die eerder eveneens met Adams samenwerkten. Voor drummer Sjoerd Rutten was geen plek meer op het kleine podium.

Tot grote bekendheid buiten Limburg heeft het werk van Arno Adams merkwaardigerwijs nooit geleid. Wel maakte Hans Heijnen in 2014 een mooie documentaire over hem, Belfeld Blues, en waren er sporadisch optredens buiten de provincie, zoals in het radioprogramma Spijkers met koppen. Zelf heeft Adams nooit veel moeite gedaan om zijn muziek te promoten. ‘Twee optredens per week in het land? En dan weer twee uur in de auto terug naar huis? No way.’

Inspiratie
Onlangs deed Felix Meurders nog een poging om Adams meer erkenning te bezorgen. In zijn programma FM op 5 draaide hij een halfjaar wekelijks ‘Kus mich dan’. Het liefdeslied kreeg een plek in de Evergreen Top 1000. Adams waardeert de actie van Meurders, al is ‘Kus mich dan’ zeker niet zijn favoriete lied. De tekst is geschreven door de in 2005 overleden Limburgse journalist Twan Mientjes, die Adams vroeg er een lied van te maken voor zijn bruiloft. ‘Ik heb het wel op de plaat Ich weit desse d’r bus gezet, maar het is te lieflijk voor mij. Zoiets zou ik nooit voor mijn meisje schrijven. Mijn teksten zijn iets rauwer.’

Zelf houdt hij meer van de titelsong van het verzamelalbum, ‘Ut is wie ut is’. ‘Toen ik een kleine twintig jaar geleden nog antikraak woonde in het oude Gak-gebouw in Venlo had ik een etage van zo’n 800 vierkante meter. Mijn zoontje van zeven werd een beetje bang van die lange gangen en knipperende neonlichten. Voor hem heb ik dat lied geschreven. Het rolde er zo uit toen hij naast me op de bank zat.’

‘Ut is wie ut is en ut geit wie ut geit’ – het levensmotto van Arno Adams. Als het komt, dan komt het. Komt het niet, dan komt het niet. ‘Ik beschouw mezelf als een lui mens,’ zegt hij eerlijk, ‘en daar ben ik eigenlijk wel tevreden mee. Ik voer niet zo veel uit momenteel.’ Hij brengt de tijd door met wat wandelen langs de Maas, gokken in Duitse Spielhallen en sport kijken op tv. Eén of twee keer per week bezoekt hij zijn stamcafé Take Five. Een jointje en een drankje neemt hij nog op zijn tijd, maar de serieuze drank-, drugs- en gokproblemen van vroeger zijn onder controle, aldus Adams.

Gitaarspelen lukt niet meer vanwege een onwillige linkerhand. Af en toe noteert hij wat tekstuele invallen. Maar in liedjes schrijven heeft hij geen zin meer. ‘Ik hoop dat de inspiratie ooit weer komt. Sommige mensen zeggen: “Je moet ervoor gaan zitten.”’ Maar ja: ut kump wie ut kump.

Arno volgens Felix

Felix Meurders: ‘Arno Adams zingt over universele onderwerpen in het dialect. Dat maakt hem uniek. Hij houdt van Limburg en van het Limburgse land, dat hoor je in zijn teksten. Vaak zingt hij ook over onderwerpen uit zijn verleden, een leven vol seks, drugs en rock-’n-roll. Dat doet hij op een eigenzinnige manier. Arno heeft een bronzen stem waar ik jaloers op ben. “Kus mich dan” is het ultieme liefdesliedje. De piano van Mike Roelofs is ook fenomenaal. De reacties op dat nummer waren overweldigend. Andere favorieten van mij zijn: “Sjaakmat”, “Mooder mich” en “Mien Maas”.’

Eerdere publicatie in VPRO Gids.