'Judas' roept vragen op over goed en kwaad
Het aangrijpende verhaal van Astrid Holleeder over haar broer Willem, 'Judas', is bewerkt voor het theater en op 3 en 4 november te zien in de Flint. Dat zijn naam niet wordt genoemd in de theatervoorstelling, is niet zonder reden. "Astrid wilde niet dat haar broer een podium zou krijgen," vertelt regisseur Johan Doesburg. "Bovendien is dit haar verhaal." Voorafgaand aan de bewerking van het boek sprak Doesburg meermaals met Astrid Holleeder. Hij moest haar om toestemming vragen. "Dat heb ik nog niet eerder meegemaakt. Het is ook geen fictie natuurlijk. In een normale context voel ik me honderd procent vrij, maar nu had ik te maken met de werkelijkheid."
Een werkelijkheid die door Astrid Holleeder is opgetekend in de bestseller 'Judas', waarin ze verhaalt over haar jeugd met een drankzuchtige en gewelddadige vader, en over de relatie met haar oudste broer Willem. Ze beschrijft ook waarom ze hem heeft verraden. Omdat ze vreest voor haar leven woont ze sindsdien ondergedoken. Er staat een prijs van 35.000 euro op Astrids hoofd. "Dit gaat niet zomaar over een familieruzietje, maar over levensbedreigende druk. Eerst door haar vader en later door Willem. Echt heel extreem. Als je niet voldoet aan de eisen van de familieclan, krijg je het zwaar te verduren," vertelt Doesburg.
Het boek Judas gaat over een gezin dat dertig jaar lang wordt geterroriseerd, afgeperst en bedreigd. Astrid Holleeder wist zich te ontworstelen aan dat milieu: Ze volgt het gymnasium en wordt strafrechter. Doesburg: " 'Judas' toont aan hoe moeilijk het is om je aan zo'n leefomgeving te onttrekken. Haar grootmoeder verzocht Astrid om haar broer te verloochenen, met de consequentie dat ze hem nooit meer zou zien. Dat is bijna onvoorstelbaar." Het bloedvergieten blijft achterwege op het toneel. "Bezoekers die 'Pistolen Paultje' verwachten, komen bedrogen uit. 'Judas' is vooral een psychologische voorstelling geworden. Zo wordt het des te indringender," vertelt Doesburg.
Het theaterstuk wordt gespeeld door vier vrouwen: Willems moeder, zijn twee zussen en een nichtje. Het verschil tussen de drie generaties is evident. "Het verhaal gaat ook over emancipatie. De oma staat nog met beide poten in de Jordaan, Astrid is het beklemmende milieu ontgroeid en haar dochter is een intelligente meid die op het gymnasium zit. Zij wil overigens niet bij naam genoemd worden." Volgens Doesburg is de geschiedenis van de familie Holleeder de realiteit voorbij. "Als ik een schrijver zou benaderen met een verhaal over een crimineel en een zus die strafrechter wordt, zou het te ongeloofwaardig worden bevonden."
De rol van Astrids zus, Sonja, wordt ingevuld door Margo Dames. "Het is voor mij een grote uitdaging om in haar huid te kruipen. Ze staat ver van me af. Om te beginnen qua taal, het plat Amsterdams, terwijl ik zelf uit Friesland kom. Ook is ze wel erg meegaand. En een leven met een voortdurende dreiging van terreur is maar moeilijk voor te stellen voor iemand die uit zo'n harmonisch gezin komt als ik." Ze vervolgt: "Haar man, Cor van Hout, ontsnapt twee keer aan de dood, maar de derde keer is het wel raak. Hoe leef je met die constante angst? Dat valt gewoon niet uit te leggen. Maar het is wel een erg interessante rol om te spelen."
Het boek van Astrid Holleeder greep Dames naar de keel. "Eigenlijk hou ik niet van dit soort spectaculaire verhalen, maar toen ik eenmaal begon raakte ik zwaar onder de indruk. Het is een tragedie." De twee zussen verschillen erg van elkaar. "Sonja is een twijfelaar. Astrid is veel ondernemender, zij heeft de hele boel aangezwengeld en gezegd: dit kunnen we niet meer over ons heen laten gaan. De bedreiging van haar kinderen weerhield Sonja er aanvankelijk van om haar broer te verraden. Terwijl dat voor Astrid juist de druppel was om tot actie over te gaan."
Scriptschrijver Sophie Kassies beschouwt 'Judas' als "een prachtig verhaal over verraad en trouw, en over hoe je binnen zo'n familie navigeert." De voorstelling roept volgens haar vragen op over goed en kwaad. "Trouw vinden wij goed en verraad vinden we kwaad. Maar in dit geval ligt het anders. Uiteindelijk vindt de moeder van Willem Holleeder dat ze een rotzak op de wereld heeft gezet. Maar dat ligt heel gecompliceerd." Kassies hoopt dat deze voorstelling de bezoekers aan het denken zet. "Het is goed als mensen de zaal uitlopen met de vraag "Hoe zou ik dat doen in die situatie?"
Het boek Judas gaat over een gezin dat dertig jaar lang wordt geterroriseerd, afgeperst en bedreigd. Astrid Holleeder wist zich te ontworstelen aan dat milieu: Ze volgt het gymnasium en wordt strafrechter. Doesburg: " 'Judas' toont aan hoe moeilijk het is om je aan zo'n leefomgeving te onttrekken. Haar grootmoeder verzocht Astrid om haar broer te verloochenen, met de consequentie dat ze hem nooit meer zou zien. Dat is bijna onvoorstelbaar." Het bloedvergieten blijft achterwege op het toneel. "Bezoekers die 'Pistolen Paultje' verwachten, komen bedrogen uit. 'Judas' is vooral een psychologische voorstelling geworden. Zo wordt het des te indringender," vertelt Doesburg.
Het theaterstuk wordt gespeeld door vier vrouwen: Willems moeder, zijn twee zussen en een nichtje. Het verschil tussen de drie generaties is evident. "Het verhaal gaat ook over emancipatie. De oma staat nog met beide poten in de Jordaan, Astrid is het beklemmende milieu ontgroeid en haar dochter is een intelligente meid die op het gymnasium zit. Zij wil overigens niet bij naam genoemd worden." Volgens Doesburg is de geschiedenis van de familie Holleeder de realiteit voorbij. "Als ik een schrijver zou benaderen met een verhaal over een crimineel en een zus die strafrechter wordt, zou het te ongeloofwaardig worden bevonden."
De rol van Astrids zus, Sonja, wordt ingevuld door Margo Dames. "Het is voor mij een grote uitdaging om in haar huid te kruipen. Ze staat ver van me af. Om te beginnen qua taal, het plat Amsterdams, terwijl ik zelf uit Friesland kom. Ook is ze wel erg meegaand. En een leven met een voortdurende dreiging van terreur is maar moeilijk voor te stellen voor iemand die uit zo'n harmonisch gezin komt als ik." Ze vervolgt: "Haar man, Cor van Hout, ontsnapt twee keer aan de dood, maar de derde keer is het wel raak. Hoe leef je met die constante angst? Dat valt gewoon niet uit te leggen. Maar het is wel een erg interessante rol om te spelen."
Het boek van Astrid Holleeder greep Dames naar de keel. "Eigenlijk hou ik niet van dit soort spectaculaire verhalen, maar toen ik eenmaal begon raakte ik zwaar onder de indruk. Het is een tragedie." De twee zussen verschillen erg van elkaar. "Sonja is een twijfelaar. Astrid is veel ondernemender, zij heeft de hele boel aangezwengeld en gezegd: dit kunnen we niet meer over ons heen laten gaan. De bedreiging van haar kinderen weerhield Sonja er aanvankelijk van om haar broer te verraden. Terwijl dat voor Astrid juist de druppel was om tot actie over te gaan."
Scriptschrijver Sophie Kassies beschouwt 'Judas' als "een prachtig verhaal over verraad en trouw, en over hoe je binnen zo'n familie navigeert." De voorstelling roept volgens haar vragen op over goed en kwaad. "Trouw vinden wij goed en verraad vinden we kwaad. Maar in dit geval ligt het anders. Uiteindelijk vindt de moeder van Willem Holleeder dat ze een rotzak op de wereld heeft gezet. Maar dat ligt heel gecompliceerd." Kassies hoopt dat deze voorstelling de bezoekers aan het denken zet. "Het is goed als mensen de zaal uitlopen met de vraag "Hoe zou ik dat doen in die situatie?"
Eerdere publicatie in het AD Amersfoortse Courant.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten