Bitterzoete Route om bewustwording te creëren

Sinds oktober vorig jaar is er een een wandelroute langs twaalf straten in Lombok met een omstreden naam, zoals de JP Coenstraat en de Van Heutsztstraat. De bedoeling: het onderstrepen van de onfrisse kanten van Neerlands koloniale verleden. 

De Bitterzoete Route is een initiatief van de werkgroep Gepeperde Straten (bestaande uit activisten, studenten en politiek actieve leden) en de gemeente Utrecht. Studenten van de Universiteit van Utrecht deden, voorafgaand aan het uitstippelen van de route, onderzoek naar de straatnamen in combinatie met het koloniale verleden van Nederland. Fiona Frank van de werkgroep Gepeperde Straten had het liefst gezien dat de bordjes veranderd zouden worden, maar zover wil de gemeente vooralsnog niet gaan. “Dit is een eerste stap. Ons belangrijkste doel is om bewustwording te creëren,” vertelt Frank in café Kopi Susu aan de Kanaalstraat.

Frank (bestuurslid bij Groen Links, maar, zo benadrukt ze: “Ik doe dit op persoonlijke titel”) woont intussen meer dan twintig jaar in Lombok. De straatnamen vielen haar vanaf het begin al op. “Maar toen was de tijd er nog niet rijp voor. Nu zie je dat scholen hun naam veranderen, zoals de J.P. Coenschool in Amsterdam.” Mensen moeten volgens haar gaan beseffen dat Jan Pieterszoon Coen meer was dan een heldhaftige ‘gouverneur generaal van voormalig Nederlands Indië’, zoals het straatbordje in de Lombokse straat vermeldt. “Hij was ook een genocidepleger. Het zou geen slecht idee zijn om dat erbij te vermelden, maar of er dan nog iemand in die straat wil wonen?”

De straatnamen in de Utrechtse wijk Lombok zijn ontstaan aan het begin van de 20e eeuw, toen Nederland als kolonisator nog zeer actief was, en zeker niet alleen in positieve zin: “Nieuws over de gruwelijke inname van Lombok, compleet met gespieste hoofden, werd hier ontvangen met: “Kijk eens hoe goed we bezig zijn!” Om dat te vieren werden er hier straatnamen naar benoemd. Bizar.” Volgens Frank stond Nederland bekend als een van de wreedste kolonisators. “Ook toen al waren er tegengeluiden te horen, maar daar werd verder geen aandacht aan besteed.”

De Bitterzoete Route wordt gemarkeerd door pinnen in de grond met het embleem erop. Het is de bedoeling om in de toekomst een gids mee te laten lopen. De try outs in oktober dit jaar -met een gids- van de route door Lombok maakten veel los bij de wandelaars: “Mensen vonden het heel heftig omdat ze echt niet wisten hoe erg het allemaal was. Bij de tweede en derde straat trokken ze wit weg, en vroegen zich af: wanneer eindigt deze martelgang?” Er wordt nagedacht over uitbreiding van de route: “De Krugerstraat zou er goed bijpassen.”

Eerder verschenen in het Stadsblad.