‘In iedereen zit een gedicht’

Om de 40e editie te vieren van De Nacht van de Poëzie organiseert het ILFU de 1000 Dichters Marathon: twee weken lang krijgen professionele en niet-professionele dichters in het hele land de kans om hun gedicht voor te dragen.

Het zaadje voor de 1000 Dichters Marathon is twintig jaar geleden al geplant. Dichter Vrouwkje Tuinman en haar man F. Starik hadden het plan opgevat om een niet-hiërarchisch dichtersfestival op te zetten. ‘Wij wilden dat iedereen gelijkwaardig aan bod zou komen, met een afgemeten tijd.’ Waarom lukte het niet om dat project van de grond te krijgen? ‘Het was geen probleem om 1000 dichters bij elkaar te krijgen. Ook hadden we al een locatie geregeld. Maar we kregen de financiering niet rond,’ vertelt Tuinman.

Foto: Keke Keukelaar

Vijf jaar lang hebben de twee zich ingezet om hun plan te verwezenlijken. Tuinman: ‘Op een gegeven moment werd het een huisgrapje: als we weer eens een eindeloze voordracht van een dichter zagen, zeiden we tegen elkaar: ‘Eigenlijk zouden we iets moeten we organiseren waar je maar 45 seconden mag voordragen, haha.’

Het verheugt Tuinman dat hun idee nu wel vorm krijgt. ‘Ik was een beetje verbaasd dat het deze keer wel mogelijk is. We hebben er toen toch vijf jaar aan gesleurd. Michael Stoker (directeur van het ILFU, red.) stelde voor om het project op te pakken, maar dan net iets anders dan twintig jaar geleden. Hij vond het een heel leuk idee. En daar ben ik natuurlijk erg blij mee.’
Op de trailer voor de 1000 Dichters Marathon, te zien op de site van het ILFU, declameert een jongen van een jaar of acht vol branie een alfabetgedicht. De trailer is eerder nooit gebruikt omdat het evenement aanvankelijk geen doorgang kon vinden. ‘Leuk he, die hebben we op vakantie gemaakt in Schiermonnikoog, in 2003. Er was daar een braderie waar een stel kinderen viool stond te spelen. We hebben zijn ouders gevraagd of hij mee mocht doen. Dat jongetje is nu volwassen. Geen idee of hij dichter is geworden!’

De opzet van de 1000 Dichters Marathon is iets anders dan het oorspronkelijke plan van Tuinman en Starik. Zij wilden het evenement op een en dezelfde dag laten plaatsvinden. ‘Kinderen overdag, volwassenen ’s avonds en nachtbrakers ’s nachts.’ Nu zijn de voordrachten verspreid over boekhandels in dertien steden. Er is nog een verschil: het is nu ook toegestaan om een bestaand gedicht voor te dragen. ‘Als je de poëzie wil vieren, zit daar wel iets in. Er zijn veel gedichten die mensen hebben geraakt.’

Roept het bij Tuinman nog speciale emoties op dat het plan, dat ze samen met haar in 2018 overleden man bedacht, nu wel wordt uitgevoerd? ‘Op dit moment nog niet. Maar ik kan me voorstellen dat ik wel geëmotioneerd raak als het project van start gaat. Het voelt toch als een erfenis waar ik de beheerder van ben. Nu ben ik vooral blij dat al die moeite van toen niet voor niks is geweest.’

Tuinman is vooral te spreken over het democratische aspect van de marathon. ‘Onze gedachte was: in iedereen zit een gedicht. En dus mag iedereen meedoen. Niet alleen de professionele dichter, maar ook de hobbydichter van wie een gedicht staat in Ditjes en Datjes van Dirk van de Broek, de Libelle of de Margriet.’ Het verrassingselement dat er zo ontstaat vindt ze ook leuk: ‘Na de dichter des Vaderlands kan een jongetje van acht komen.’

Volgens Tuinman zijn er veel mensen die geen pretenties hebben om dichter te worden, maar wel een mooi gedicht hebben geschreven. ‘Meestal doen ze daar niks mee. Nu kan het wel.’ Twintig jaar geleden had Tuinman zelf niet mee willen doen aan het project. ‘Er was toen nog niks van mij verschenen. Ik ben pas laat begonnen met dichten.’ Deze keer gaat ze wel voordragen, bij de start op het Vredenburgplein en op het eind in het Gegeven Paard, ‘ook namens Frank’. Welk gedicht ze gaat voorlezen, weet ze nog niet. ‘Dat besluit ik ter plekke, zoals altijd. Misschien doe ik aan het begin iets van Frank en aan het eind iets van mezelf.’

De aftrap is op 24 september tijdens de Utrechtse Boekenmarkt op het Vredenburgplein met de officiële beëdiging van onze nieuwe Dichter des Vaderlands: Babs Gons.

Eerdere publicatie in Uitagenda Utrecht.