woensdag 21 augustus 2019

De kracht van muziek


Pianiste Iris Hond speelt op 8 juni in TivoliVredenburg muziek van Einaudi. ‘Meditatief en geruststellend’, omschrijft ze de minimalistische pianomuziek van de Italiaanse componist. De kracht van muziek ontdekte Hond toen ze een paar maanden op straat leefde.

Hoewel de pianiste de dertig pas net is gepasseerd, heeft ze al een veelbewogen leven achter de rug. Zowel muzikaal gezien als op privégebied. Op jeugdige leeftijd rondde ze het conservatorium af en werd ze een veelgevraagd concertpianist. Ze speelde klassieke muziek in grote concertzalen en in 2016 bracht ze een album uit met eigen composities: ‘Dear World’. Ook was Hond een tijdje huispianiste in het AVROTROS-programma De Tiende van Tijl.

Behalve in concertzalen treedt Hond ook op in daklozencentra, t.b.s. klinieken en ziekenhuizen. De reden hiervoor maakte ze enkele jaren geleden bekend. Hond bleek enige tijd op straat geleefd te hebben. Toen ze op jonge leeftijd het conservatorium in Den Haag volgde, trok ze in bij een gastgezin. Daar werd ze misbruikt en vervolgens vluchtte ze de straat op. Overdag was Hond veelal op de muziekopleiding te vinden, ’s avonds zwierf ze door de stad en trad ze op in restaurants of voor daklozen.

Toen de pianiste na vier maanden een woning vond, het straatleven achter zich liet, cum laude afstudeerde en succesvol werd, bleef ze optreden voor daklozen. Ook ging ze spelen in ziekenhuizen en gevangenissen. En zo is Hond nu een geëngageerde muzikante die het ene moment speelt voor 30.000 man en het andere moment liedjes zingt met bejaarden, of piano speelt op de oncologieafdeling van een ziekenhuis.

Hoe belangrijk was muziek voor jou toen je op straat leefde?
“In die tijd heb ik de kracht van muziek ontdekt. Toen ik voor daklozen speelde, merkte ik dat het mezelf ook hoop gaf en positief stemde. Omdat ik dat toen zo ervaren heb, wilde ik op meer plekken spelen waar muziek nodig is. Niet alleen omdat het zoveel voor mij betekende, maar ook voor de mensen voor wie ik optrad. Ik hoop nu dat mijn muziek net zo’n helende werking heeft voor de mensen die het nodig hebben. Via muziek wil ik ze een soort thuis geven. Ik voel me een ervaringsdeskundige en word er zielsgelukkig van als ik anderen iets kan geven met mijn muziek. Dat kan in een concertzaal zijn voor een groot publiek, maar ook voor mensen die daar niet kunnen komen. Mijn hele verleden vormt de basis voor wat ik nu ben en doe.”

Jij hebt dus ook positieve dingen gehaald uit die periode?
“Ik had het liever niet meegemaakt, laat dat duidelijk zijn. Het doet nog steeds pijn en het heeft me beschadigd. Ik werk er nog elke dag aan om er zo goed mogelijk mee om te gaan. Maar in moeilijke tijden kun je ook de mooiste dingen ervaren. Op een avond dat ik me erg eenzaam voelde, gaf een dakloze me wat geld. Hij zei dat ik moest blijven dromen. Het werkt heilzaam als op zo’n moment iemand zich om je bekommert. Ik ben overigens van mening dat je een keuze hebt als je zoiets naars meemaakt. Het is misschien wat kort door de bocht en het zal niet voor iedereen gelden, maar toch: Je kunt er in blijven hangen en slachtoffer blijven, of je zet het om in iets anders. Dat heb ik al heel jong geleerd van mijn vader. Ik heb het gelukkig kunnen ombuigen naar iets moois.”

Wat hield die les van je vader precies in? 
“Toen ik elf jaar was overleed een vriendinnetje van mij door een auto-ongeluk. Ik was helemaal van slag en had geen idee hoe ik daar mee om moest gaan. Mijn vader zei: je kunt blijven hangen in het verdriet of het verdriet gebruiken als inspiratie. Ik dacht: hoe kan ik dit immense verdriet omzetten in inspiratie? Die nacht kon ik niet slapen en dacht ik aan zijn woorden. Midden in de nacht ben ik achter de piano gaan zitten en heb ik mijn eerste muziek geschreven. Dat is de basis geworden van wat ik nu aan het doen ben.”

Speel je dat stuk nog steeds?
“Ja, het heet ‘De Zandloper’ en ik speel het altijd als toegift. En weet je wat grappig is? Als ik Rachmaninov speel of iets anders moeilijks, hebben mensen het na afloop toch over dat ene stuk: ze vinden het zo puur! Voor mij is het ook heel bijzonder om te spelen.“

En binnenkort ga je met de muziek van Ludovici Einaudi de concertzaal in. Aanvankelijk moest je niet zo veel hebben van zijn minimalistische pianoklanken … 
“Ik begreep wel dat het voor veel mensen prettig is om naar te luisteren. Het ligt erg gemakkelijk in het gehoor. Maar ik heb lang gedacht dat er helemaal geen laag in zat en dat het zo saai was als de pest. Een tijd heb ik er met een schuin oog naar gekeken. Soms vond ik het wel mooi hoor, maar ik dacht ook: die man kan niet echt piano spelen! Hij gebruikt in elk stuk drie akkoorden. En ik heb heel mijn leven gestudeerd, en ken alle harmonieën. Waarom is deze simpele muziek dan zo populair?”

Op welk moment ging je Einaudi wel waarderen?
“Na een uitzending bij DWDD raakte ik met hem in gesprek en zijn we bevriend geraakt. Hij legde me uit wat muziek voor hem betekende. Toen ben ik er dieper ingedoken en heb ik er veel meer in ontdekt. Het is geen trucje wat hij doet, en het is ook niet commercieel bedoeld. Het komt echt uit het diepst van zijn ziel. Nu hoor ik pas dat het heel knap is gedaan. Hij gaf me een tip: ‘Als je ouder wordt ga je minder noten gebruiken: Je hebt er minder nodig om te zeggen wat je wil zeggen.’ Ik probeer nu ook op die manier te schrijven.”

Wat maakt Einaudi zo populair denk je?
“Het is hele fijne, open muziek. Het is mogelijk dat je er niet van houdt, maar je kunt het niet niet mooi vinden. En het is heel positief: er zit veel liefde in. Tijdens zijn concerten word je geconfronteerd met het mooiste deel van jezelf. Zo voelt het voor mij althans. Het is meditatief en geruststellend.”

Speel je zijn muziek ook in gevangenissen en ziekenhuizen?
“Ja, ik merk dat mensen daar altijd op aanslaan omdat het zoveel rust brengt. En hoop, liefde en warmte. “

Die optredens op andere plekken dan de concertzaal blijf je ook doen dus?
“Ja zeker. De gesprekken na afloop zijn me heel dierbaar en kunnen me echt ontroeren. Die momenten zijn net zo belangrijk voor mij dan het concert zelf. Natuurlijk wil ik blijven groeien en op de grote podia staan, want ik ben artiest. Voor dertigduizend mensen ga ik uit mijn dak. Maar dat andere doe ik al zo lang, zo’n vijftien jaar. Dat is ook heel belangrijk voor mij.’’

Eerdere publicatie in Uitagenda Utrecht.

Geen opmerkingen:

Een reactie posten